Kryteria działalności nierejestrowe
W celu wyjaśnienia czym jest działalność nierejestrowa warto zestawić ze sobą jej definicję ustawową oraz definicję działalności gospodarczej.
Zgodnie z ustawą prawo przedsiębiorców, działalność nierejestrowa jest działalnością wykonywaną przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Limit przychodu zmienia się więc corocznie. Jego monitorowaniu powinna służyć ewidencja przychodów działalności nierejestrowanej. Obecnie w 2022 roku w związku z wysokością kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w wysokości 3010 złotych brutto, wynosi on odpowiednio 1505 złotych.
Działalnością gospodarczą jest natomiast zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Granica miedzy pojęciami
Granica między pojęciami jest natomiast bardzo płynna, ponieważ działalność nieewidencjonowana może automatycznie stać się działalności gospodarczą. Dzieje się tak w sytuacji, gdy przychód należny z działalności, w danym miesiącu przekroczył określona przepisami wysokość (obecnie 1505 złotych).
Kluczowe pozostaje formułowanie „w żadnym miesiącu”, ponieważ limit kwoty nie stanowi średniej z danego roku, ale rozpatrywany jest odrębnie dla każdego miesiąca. W sytuacji przekroczenia limitu w danym miesiącu, działalność nierejestrowa automatycznie staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty.
Pociąga to obowiązek złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości miesięcznego przychodu.
Tylko przychody
Ustawa prawo przedsiębiorców precyzuje, co należy rozumieć pod pojęciem przychodu należnego z działalności nierejestrowej. Są to kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Nie są to więc kwoty pomniejszone o koszty. Do ustalenia miesięcznego limitu wliczyć należy oprócz kwot faktycznie otrzymanych przed sprzedażą lub w trakcie sprzedaży, również kwoty, które nie zostały jeszcze zapłacone przez klientów.
Czy dla każdego?
Oprócz objętego już definicją wymogu nieprowadzenia działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy, działalność nierejestrowa nie może być prowadzona w przypadku, gdy niezależnie od przychodów, działalność wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej. Wiąże się to z ustawowym wymogiem uzyskania dla tego rodzaju działalności wpisu do rejestru. Zakres działalności regulowanej określają liczne przepisy szczególne, do których odsyła art. 43 ustawy Prawo przedsiębiorców.
Działalność nierejestrowej nie można również prowadzić w ramach umowy spółki cywilnej.
Przedsiębiorca czy nie?
Osoba fizyczna, wykonująca działalność nierejestrową nie jest kwalifikowana jako przedsiębiorca w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców, co nie wyklucza takiej kwalifikacji na gruncie prawa cywilnego. Wiąże się to przede wszystkim z obowiązkiem przestrzegania wszelkich obowiązków w zakresie prawa konsumentów.
Tym samym, prowadząc nawet okazjonalną sprzedaż przez Internet w ramach miesięcznego limitu przychodów, niezbędne będzie wykonywanie wobec konsumentów obowiązków informacyjnych, czy przestrzeganie terminów do realizacji prawa konsumenta do odstąpienia od umowy zawartej na odległość.
Działalność nierejestrowa jako próba generalna
Działalność nierejestrowa to bardzo często okres przejściowy przed rozwinięciem skali prowadzonej działalności. Brak obowiązku wpisu do CEIDG, uzyskania numeru NIP, REGON, rejestracji do ubezpieczenia, czy składania deklaracji ZUS umożliwia dodatkowy, okazjonalny zarobek. Natomiast obowiązki związane z rozliczeniem przechodu w PIT-36 oraz prowadzeniem uproszczonej ewidencji sprzedaży pozwalają stopniowo wdrożyć się w obowiązki przedsiębiorców.
O autorce:
Katarzyna Zych
Adwokat, założycielka Kancelarii Adwokackiej Adwokat Katarzyna Zych, ekspertka w zakresie prawa spółek i obsługi start-upów oraz branży e-commerce. Więcej na www.zych-kancelaria.pl
