Poradnia telefoniczna „Niebieskiej Linii”, mimo że nie zastąpi osobistego kontaktu ze specjalistą, stanowi pierwszy krok w procesie podejmowania decyzji o szukaniu pomocy i uwolnienia się z krzywdzącej, przemocowej relacji.
Telefon w Poradni jest jedną z form komunikacji, która umożliwia kontakt z kimś, kto nie tylko przekaże potrzebne informacje, ale też wysłucha i wesprze w trudnym momencie. Wprawdzie kontakt telefoniczny nie zastąpi bezpośredniego spotkania z psychologiem, jednak często rozmowa telefoniczna jest pierwszym krokiem, prowadzącym do uzyskania kompleksowej pomocy.
Poradnia telefoniczna „Niebieskiej Linii” prowadzona jest przez Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” IPZ od czerwca 2007 roku. Stanowi ona bardzo ważne uzupełnienie oferty pomocowej zarówno dla osób, które znalazły się w trudnych sytuacjach życiowych, wynikających bezpośrednio z pokrzywdzenia różnego typu przestępstwami (ze szczególnym uwzględnieniem doświadczenia przemocy w rodzinie), jak i osób im bliskich i świadków tego typu zdarzeń.
Działalność poradni opiera się na świadczeniu następujących form pomocy dla osób dzwoniących:
- wsparcie psychologiczne dla osób pokrzywdzonych przestępstwem, ich bliskich i świadków przestępstw,
- pomoc w przeanalizowaniu i uporządkowaniu przeżytych doświadczeń,
- edukacja w zakresie zjawiska przemocy wobec osób dorosłych i dzieci,
- poradnictwo prawne dotyczące udzielania informacji obowiązujących w Polsce przepisach i procedurach prawnych, przysługujących prawach i możliwościach rozwiązania problemu,
- wskazanie adresów placówek pomocowych działających w lokalnym środowisku osoby dzwoniącej,
- motywowanie do podejmowania działań mających na celu przerwanie przemocy,
- podejmowanie interwencji w sprawach przemocy w rodzinie poprzez pisemny lub telefoniczny kontakt z instytucjami zajmującymi się przemocą w rodzinie na terenie miejsca zamieszkania osoby pokrzywdzonej,
- poradnictwo, wspieranie oraz udzielanie kompleksowej informacji profesjonalistom, przedstawicielom służb i organizacji pracujących w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie (np. przewodniczącym zespołów interdyscyplinarnych, pracownikom socjalnym, dzielnicowym itp.).
Rozmowa telefoniczna nie może zastąpić bezpośrednich i regularnych spotkań ze specjalistą, niemniej już w trakcie pierwszego kontaktu pozwala podjąć próbę pomocy osobie dzwoniącej w dokonaniu zmian w zakresie:
- postrzegania samego siebie,
- postrzegania otaczającego świata,
- postrzegania przeżywanych emocji,
- postrzegania własnego sposobu myślenia.
Zalety kontaktu telefonicznego
Zdarza się, że człowiek w pewnym momencie życia uświadamia sobie, że trudności, które go spotykają, są ponad jego siły, że nie ma ochoty dalej żyć, że sam nie będzie w stanie sobie z nimi poradzić, że jest bezsilny. W takich sytuacjach najlepszym rozwiązaniem jest zwrócenie się o pomoc do osób zawodowo zajmujących się pracą z ludźmi w kryzysie do specjalistów w dziedzinie pomocy psychologicznej, czyli do psychologa, psychoterapeuty, psychiatry. Kontakt poprzez telefon dobrze się sprawdza w przypadku osób w złym stanie psychicznym, które nie są w stanie sprostać nowym sytuacjom. Wielkim niebezpieczeństwem dla takich osób jest całkowita izolacja. Rozmowa telefoniczna ze specjalistą może być jedynym sposobem zwrócenia się po pomoc w sposób adekwatny do ich możliwości, a także jedynym pozytywnym i wspierającym kontaktem z drugim człowiekiem w ich osamotnionym życiu. Zdarza się, że z pomocy specjalistycznych placówek z różnych względów nie mogą korzystać ci, którzy najbardziej tego potrzebują. Ich różnorodne problemy uniemożliwiają skorzystanie z bezpośredniej pomocy.
Linia telefoniczna daje sposobność łatwiejszego kontaktu ze specjalistami, dzięki której wsparcie i pomoc są na „wyciągnięcie ręki”. Jej zalety to:
- większa kontrola osoby dzwoniącej nad prowadzoną rozmową,
- anonimowość zarówno osoby dzwoniącej, jak i konsultanta,
- pokonanie barier demograficznych i osobistych osoby dzwoniącej,
- czas i długość rozmowy z osobą dzwoniącą dostosowane są do jej indywidualnych potrzeb,
- powszechna dostępność usług telefonicznych.
Kto dzwoni do poradni telefonicznej „Niebieska Linia”?
Do poradni telefonicznej „Niebieska Linia” dzwonią zarówno kobiety (80%), jak i mężczyźni (20%), osoby doświadczające przemocy, stosujące przemoc, jak i świadkowie przemocy. Osobami doświadczającymi przemocy w przeważającej części są kobiety (90%), dzwonią też mężczyźni, którzy opisują, w jaki sposób są krzywdzeni (upokarzani, ośmieszani, degradowani) przez swoich bliskich. Dla nich rozmowa telefoniczna jest często jedyną w ich przekonaniu możliwością porozmawiania o problemie, bowiem wciąż pokutuje stereotyp silnego i radzącego sobie z wszelkimi trudnościami mężczyzny. To, że nie trzeba ujawniać swoich danych i pokazywać twarzy jest dla nich niezmiernie ważne, przynajmniej na etapie podejmowania decyzji o zajęciu się problemem.
Zdarza się, że rozmowa z konsultantem poradni telefonicznej zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn jest pierwszym doświadczeniem podzielenia się z drugim człowiekiem przeżywanym dramatem. Osoby korzystające z usług telefonu mają prawo nie ujawniać swoich danych personalnych. Na własne życzenie mogą jednak podać imię i nazwisko. Robią to zazwyczaj wówczas, kiedy proszą o podjęcie interwencji w sprawie własnej lub innej osoby. Anonimowość zarówno dzwoniącego/ej, jak i konsultanta/tki tworzy bezpieczną przestrzeń do opowiedzenia o swoim doświadczeniu, uporządkowania przeżytych doświadczeń, nazwania problemu i wspólnego zastanowienia się nad możliwościami wyzwolenia się z krzywdzącej sytuacji.
Bywa, że pierwsza rozmowa telefoniczna ze specjalistą staje się jednocześnie pierwszym ważnym krokiem do udania się po pomoc do placówki w celu korzystania z regularnego wsparcia w bezpośrednim kontakcie. Osoba dzwoniąca może utwierdzić się w przekonaniu – lub pierwszy raz w swoim życiu usłyszeć – iż ma prawo do sprzeciwu, obrony i zmiany swojej sytuacji i że to nie ona ponosi winę i odpowiedzialność za przemoc, lecz osoba, która się jej dopuszcza.
PRZECZYTAJ TAKŻE: FAŁSZYWA PERSPEKTYWA. JAK ZMIENIĆ SPOŁECZNE POSTRZEGANIE PRZEMOCY W RODZINIE?
Zdarza się, że dzwonią mężczyźni stosujący przemoc wobec swoich bliskich (4%), którzy już zetknęli się z konsekwencjami swoich czynów i chcą dopytać np. o procedurę „Niebieskie Karty”, ale też tacy (choć niestety w znacznej mniejszości), którzy uświadamiają sobie, że przemoc, którą stosują wobec innych, oprócz poczucia władzy, niesie również cierpienie im samym. Czują, że chcieliby coś zmienić w swoim zachowaniu, ale nie wiedzą co, jak tego dokonać i gdzie mogliby zwrócić się po pomoc.
Dużą grupę osób dzwoniących stanowią świadkowie przemocy (ponad 40%). Na przestrzeni ostatnich lat zdecydowanie wzrasta liczba tych osób. Korzystając z rozmowy ze specjalistami, zazwyczaj chcą się upewnić, czy słusznie robią, reagując na czyjąś krzywdę lub potrzebują podpowiedzi, jakie kroki mogą podjąć w konkretnej sytuacji.
Telefon w przekonaniu wielu osób stanowi jedyną bezpieczną możliwość skorzystania ze wsparcia psychologicznego czy uzyskania informacji o możliwych rozwiązaniach prawnych. Możliwość pozostawania anonimowym jest znacząca dla wielu osób krzywdzonych, które na co dzień mierzą się z poczuciem winy i wstydu z powodu doświadczanej przemocy. Dla innych z kolei może to być jedyna dostępna forma ze względu na przeszkody natury technicznej. Dzwonią osoby starsze i niepełnosprawne (5%) czy kobiety w zaawansowanej ciąży, mające mniejszą niż inni szansę dotarcia do placówki pomocowej, która często jest oddalona wiele kilometrów od ich miejsca zamieszkania. Zdarza się, że ze względu na stan zdrowia rzadko lub wcale nie wychodzą z domu. Często z powodu braku wsparcia, zrozumienia i odrzucenia zmagają się z poczuciem bezsilności, braku akceptacji i osamotnienia. Znaczna część osób (40%) dzwoni z małych miejscowości i wsi.
Kolejną grupę dzwoniących stanowią osoby, które padły ofiarą przestępstw seksualnych (8%). Mówienie o krzywdzie, która dotknęła najbardziej intymnej sfery, często jest nie do udźwignięcia w bezpośrednim kontakcie. W czasie rozmowy telefonicznej nie widać drżących rąk, zaczerwienionych policzków i nie ma konieczności patrzenia rozmówcy prosto w oczy. Doświadczenie przemocy w bliskiej relacji skutkuje brakiem zaufania do innych ludzi, stąd też decyzja o rozmowie z konsultantem/ką poradni telefonicznej może stanowić próbę przekonania się czy człowiek po drugiej stronie słuchawki uwierzy, zrozumie i potraktuje poważnie.
Poradnia telefoniczna „Niebieskiej Linii” działa przez 7 dni w tygodniu
pod numerem 22 668 70 00 w godzinach 12.00–18.00.
Dyżury pełnią przeszkoleni specjaliści – psycholodzy i prawnicy.
Rocznie konsultanci infolinii udzielają wsparcia i pomocy około 4 tys. dzwoniących osób.
***
Fragment artykułu pochodzi z Publikacji Niebieskiej Linii 5/124/2019. Autorem artykułu jest Ewa Foks – psycholożka, psychoterapeutka, certyfikowana specjalistka przeciwdziałania przemocy w rodzinie, konsultantka w Poradni Telefonicznej Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” IPZ, Warszawa.
