Konflikty najczęściej postrzegany jako zagrożenie. A gdyby zmienić sposób myślenia i spojrzeć na nie jako na szansę, dzięki której można coś poprawić?
Każdy człowiek posiada inna percepcję świata, tworzy własną mapę rzeczywistości. Z takim bagażem i własną wizją tworzymy relacje z innymi osobami – spotykamy się i staramy porozumieć na różnych płaszczyznach, zarówno tych zawodowych, jak i prywatnych. Bardzo ciężko tworzyć pozytywne relacje kiedy zamykamy się na innych, tworzymy bariery i nie chcemy poznać czyjegoś spojrzenia na daną sytuację. Powstają wówczas konflikty i coraz trudniej nam się porozumieć.
Na początek warto zastanowić się nad definicją pojęcia konflikt.
Przytoczę dwa tłumaczenia słowa „konflikt”, które doskonale odzwierciedlają jego naturę a także nasz wpływ na jego przebieg. Tłumacząc z języka łacińskiego conflictus oznacza „zderzenie”, w języku chińskim słowo ”konflikt” zapisuje się za pomocą dwóch symboli – jeden znaczy „zagrożenie”, a drugi – „możliwości”.
Powyższe tłumaczenia w bardzo rzeczowy, a zarazem dla większości z nas zaskakujący sposób pomagają zrozumieć, czym rzeczywiście konflikt jest: z jednej strony zagrożeniem, a z drugiej strony możliwością. Jest również zderzeniem różnych poglądów, wizji, sytuacji, doświadczeń, postaw, potrzeb, interesów, wartości, uczuć.
Kiedy powstaje konflikt?
Każdy konflikt to spór między współzależnymi stronami. Jego podstawą jest przekonanie obu stron, że ich cele są sprzeczne, zasoby ograniczone i przeszkadzają sobie nawzajem w realizacji planów. Każdy z elementów tej definicji jest istotny w rozumieniu konfliktu.
A jak Wy postrzegacie konflikt?
Aby zmienić swoje nastawienie do sposobów rozwiązywania różnego rodzaju konfliktów warto zastanowić nad tym, co nam zawsze mówiono na temat konfliktów:
- są niepożądane,
- można i należy ich unikać,
- stanowią zaprzeczenie harmonijnej współpracy,
- przywódcy powinni eliminować je za wszelką cenę.
A czego nam nie mówiono:
- konflikt to szansa,
- konflikty są normą, są nieuniknione i muszą się pojawiać,
- różne są źródła konfliktów, źródła konfliktów też są w … nas i naszych reakcjach na sytuacje z dużą dawką emocji,
- konfliktów nie należy powstrzymywać i utajniać, tylko rozwiązywać,
- konflikty przyczyniają się do wzrostu efektywności i współpracy ludzi,
- „przywódcy” powinni kierować konfliktem, tak, aby przyniósł pozytywne efekty.
Jak zapobiegać konfliktom, niwelować ich skutki i rozwiązywać z korzyścią dla obu zaangażowanych w nie stron?
Co zrobić, żeby mimo różnych poglądów, postaw, uczuć, doświadczeń i sposobów postrzegania świata potrafić się porozumieć? Najważniejsze jest to, aby uświadomić sobie i wyeliminować bariery, jakie stawiamy w relacjach z innymi. A poza tym trzeba uczyć się rozpoznawać i komunikować własne uczucia i potrzeby – żeby otworzyć się na uczucia i potrzeby innych ludzi. Blokady w kontakcie z drugą osobą to rodzaje komunikatów, które utrudniają lub uniemożliwiają wyrażenie uczuć i opinii. Mają różne destrukcyjne konsekwencje dla obu stron będących w relacji – budzą opór, skłaniają do przyjmowania postawy obronnej, wzmagają poczucie wycofania, nieprzystosowania, niezrozumienia, poczucie klęski i obniżają samoocenę. W konsekwencji niszczą relacje.
Należy także pamiętać, że konflikt może doprowadzić do destrukcyjnych konsekwencji, jeśli będziemy go za wszelką cenę unikać, bać się konfrontacji lub krzywdzić inne osoby. Ale może także stanowić szansę na konstruktywne rozwiązania i lepsze zrozumienie drugiego człowieka. Powinniśmy pamiętać, iż w kontakcie z drugą osobą najważniejszy jest szacunek, a także umiejętność panowania nad gniewem i strachem.
Konflikty to naturalna część życia.
Nawet jeśli ich unikamy, nie wyeliminujemy ich. To rodzaj komunikacji, który służy wymianie poglądów, przekonań, emocji i potrzeb. Konfliktem da się zarządzać – trzeba tylko go postrzegać jako szansę.
Dany Caspersen w swojej książce Powiedz to inaczej. 17 zasad rozwiązywania konfliktów pisze: „Nie możesz zmienić tego, jak inni ludzie zachowują się w sytuacji konfliktu. Często nie możesz też zmienić samej sytuacji. Ale możesz zmienić własne postępowanie.” Myślę, że warto zapamiętać powyższe słowa aby w sytuacjach konfliktowych zrezygnować z agresji na rzecz konstruktywnej rozmowy , tak aby dojść do pozytywnego, satysfakcjonującego rozwiązania, zamiast do niszczącego wybuchu. Zmiana siebie jest najtrudniejsza i paradoksalnie najskuteczniejsza w rozwiązywaniu konfliktów. Dzięki temu, że świadomie kontrolujesz swoją komunikację, rozumiesz, czym jest konflikt i z czego wynikają zachowania twoje i drugiej osoby, kierujesz konfliktem od wewnątrz – ty jesteś źródłem zmiany.
W samym środku kipiącego konfliktu warto się zatrzymać i wziąć oddech, żeby zacząć konstruktywnie myśleć i reagować. Poniżej przytaczam pięć pytań, które możesz zadać w odniesieniu do siebie, drugiej osoby czy sytuacji. Pomogą ci uzyskać wystarczająco dużo przestrzeni, abyś mogła wykorzystać swoje umiejętności rozwiązywania konfliktów.
- Jak do tego doszło? Jakie wydarzenia przywiodły nas do tego punktu?
- Co, zgodnie z twoim pragnieniem, powinnam była zrobić?
- Co ja sama chciałabym zrobić inaczej?
- Ujmując to najlepiej, jak potrafisz – czego chciałabyś w przyszłości?
- Co powinniśmy teraz zrobić?
***
O autorce:
Ewelina Opala jest trenerką biznesu i warsztatów rozwojowych dla kobiet.
