Rytuały mogą być skuteczną strategią doskonalenia naszego życia zawodowego
Mogą też pomóc nam w tym, aby nasze postępowanie bardziej przypominało to, do jakiego dążymy. To praktyki, które budują więzi między ludźmi, pomagają w konfliktach, motywują do osiągania lepszych wyników i wspierają w czasie adaptacji do zmian.
Zarówno firmy, jak i pojedynczy ludzie muszą obecnie stawiać czoło wielkim wyzwaniom. Trzeba sobie radzić z niskim poziomem zaangażowania pracowników, wysokimi poziomami stresu i lęku, odhumanizowanym środowiskiem pracy i efektami źle przeprowadzonej reorganizacji. Owe problemy wymagają wieloaspektowego zestawu strategii, dzięki którym stworzymy bardziej uwrażliwione na ludzi i kreatywniejsze miejsca pracy, rządzące się właściwym zbiorem wartości. Rytuały to jedne z owych strategii, które mogą stosować liderzy i szeregowi pracownicy, gdy mierzą się z problemami.
Fani sportu być może wiedzą, jak rytuały pomagają w pracy. Tenisista Rafael Nadal stosuje długą sekwencję rytuałów, która ma pozytywnie wpływać na jego wyniki sportowe. Trzy kwadranse przed meczem bierze zimny prysznic. Ten rytuał pomaga mu uspokoić emocje, skupić się na grze i wejść w odpowiedni rytm. Zipcar wprowadził rytuał, który miał pomóc firmie przebrnąć przez ogromne zmiany organizacyjne. Kiedy firma zdecydowała się przejść na rozwiązania mobilne, zwołano ogólnofirmowe spotkanie, podczas którego można było roztrzaskać komputer stacjonarny. (Więcej na ten temat w rozdziale siódmym). Była to wspólna ceremonia, która symbolizowała koniec pewnej ery i przejście na nowy sposób pracy.
Książka „Kreatywne rytuały przydatne w pracy” prezentuje wyniki badań Kursata Ozenca i Margaret Hagan nad tym, dlaczego rytuały poprawiają pracę, a także zawiera mnóstwo przykładów, które mogą cię zainspirować.
Czym jest kreatywny rytuał?
Rytuał to czynność wykonywana w określonej sytuacji zgodnie z pewnym schematem lub scenariuszem. W przeciwieństwie do czynności rutynowych rytuały nie są realizowane bezrefleksyjnie. Ludzie są świadomi tego, że oto właśnie dzieje się coś szczególnego, do czego sami muszą się dostroić.
Rytuały zawierają element ruchu. Zazwyczaj obowiązuje pewien rytm poruszania się ludzi, dzięki czemu czują oni, że następuje szczególna chwila. Wykorzystywane są również symbole. Mogą to być rekwizyty, słowa lub czynności, które symbolizują coś istotniejszego – zwykle jakąś nadrzędną wartość. To dzięki nim mamy poczucie, że dzieje się coś ponadprzeciętnego – w ten sposób zwyczajność przekształca się w nadzwyczajność.
Dobry rytuał opowiada historię, dzięki której ludzie rozumieją, co się dzieje wokół nich, uświadamiają sobie, jakie to ma znaczenie w szerszej perspektywie, i są w stanie lepiej sobie z tym poradzić.
Z naukowego przeglądu badań nad rytuałami wynika, że poddanie się rytuałowi pomaga ludziom osiągnąć zadowolenie i daje poczucie kontroli. Czynności wykonywane w ramach rytuału regulują emocje i pozwalają ludziom zachować spokój. Mają również dobroczynny wpływ na osiągane wyniki – dzięki nim ludzie są bardziej opanowani i skupieni. Ponadto rytuały zaspokajają ludzką potrzebę przynależności – dają poczucie społecznej wspólnoty.
Rytuały polepszają wyniki, niwelując niepokój
Badając rytuały stosowane przed występem publicznym (konkurs piosenkarski) Alison Wood Brooks ze współpracownikami odkryli, że mają one pozytywny wpływ na osiągane rezultaty dzięki temu, że zmniejszają tremę. Oto jaki wymyślili rytuał. Na kartce papieru należy narysować to, jak się czujemy. Następnie rysunek trzeba posypać solą. Na głos liczymy do pięciu. Potem zgniatamy kartkę i wyrzucamy ją do kosza. Jak mierzyli skuteczność rytuału? Prosili uczestników o opisanie stanu emocjonalnego i badali puls. Zauważyli, że rytuały zmniejszają niepokój skuteczniej niż losowe zachowania oraz działania nierytualne. To badanie dowodzi, że wykonanie rytuału przed stresującym zadaniem wycisza ludzi i pozwala im osiągnąć lepsze wyniki.
Rytuały polepszają wyniki poprzez motywowanie ludzi i budowanie więzi między nimi
W celu wypróbowania efektywności rytuałów grupowych Norton wraz ze współpracownikami przeprowadzili pewien eksperyment. Na uniwersyteckim kampusie zorganizowano grę w podchody, która polegała na zrobieniu sobie selfie w określonych miejscach kampusu. Jedna grupa przed wyruszeniem miała odprawić rytuał. Polegał on na klaskaniu i tupaniu. Druga grupa nie otrzymała takich instrukcji.
Zwycięzcą zostawała ta grupa, która wykonała więcej selfie. Na koniec eksperymentu podliczono zdjęcia. Grupa z rytuałem osiągnęła znacznie lepszy rezultat niż rywale. Jej członkowie wskazywali również na lepsze zgranie.
Rytuały zwiększają kreatywność
Ta sama grupa naukowców przeprowadziła kolejne badanie, by dowiedzieć się, które rytuały – indywidualne czy grupowe – mają większy wpływ na kreatywność. Uczestnikom badania przydzielono twórcze zadania, takie jak na przykład przeprowadzenie burzy mózgów, aby znaleźć zastosowanie dla określonego przedmiotu. Następnie poproszono ich o odprawienie takiego rytuału, który polegał na rzuceniu kostką i machaniu rękami w określony sposób. Niektórzy uczestnicy wykonywali ten rytuał samodzielnie, inni w grupach. Na podstawie wyników można stwierdzić, że rytuały grupowe są na tym polu efektywniejsze niż rytuały indywidualne.
10 przykładowych ćwiczeń wspierających kreatywność i innowacyjność.
- Codzienne bazgroły – Rozbudź prawą półkulę mózgową przed pracą twórczą.
- Ogród zombie – Przywróć martwe projekty do życia.
- Przyjęcie z pomysłami – Propaguj kulturę wspierającą tworzenie pomysłów.
- Fixaton – Znajdź rozwiązania powracających problemów.
- Uzupełnianie luk – Kiedy musisz poszerzyć wyobraźnię członków swojego zespołu.
- Stypa upamiętniająca porażkę – Uczcij porażkę, by ośmielić ludzi do podejmowania twórczego ryzyka.
- Nieoczekiwana zmiana miejsc – Wyjdź z biura i nawiąż empatyczny kontakt ze swoimi współpracownikami.
- Portret surrealistyczny – Rozpocznij twórczą sesję od gry towarzyskiej.
- Wymiana prezentów – Rozpocznij kreatywną sesję, robiąc coś drobnego, ale godnego zapamiętania.
- Festiwal dzielenia się umiejętnościami – Każdy może podzielić się swoimi umiejętnościami.
Scenariusze jak krok po kroku przeprowadzić je w firmie znajdziesz w książce Kursata Ozenca i Margaret Hagan.
