- Odsetek osób z Ukrainy w Polsce, które wykonują pracę zgodną ze swoimi kwalifikacjami, znacznie spadł – z 68 proc. w 2021 roku do 35 proc. w bieżącym roku[1].
- Większość osób z Ukrainy, które poszukują pracy, to kobiety, które mierzą się z dodatkowymi wyzwaniami podczas poszukiwania pracy.
- 55 proc. uczestników badania przeprowadzonego przez IRC doświadczyło przynajmniej jednej formy dyskryminacji na rynku pracy[2].
- IRC wspólnie ze specjalistami i specjalistkami HR, pracodawcami i managerami, zarówno z Polski, jak i Ukrainy, którzy chcą pomóc uchodźcom na rynku pracy, rozpoczyna kampanię „Praca dla wszystkich”. Ma ona wspierać pracodawców w lepszym zrozumieniu nowo przybyłych osób w Polsce i podpowiadać, jak tworzyć bardziej inkluzywne i różnorodne miejsca pracy.
Pracownicy i pracownice z Ukrainy nie są nowi na polskim rynku pracy – przed eskalacją wojny w Polsce pracowało ponad milion Ukraińców i Ukrainek. Jednak sytuacja osób z Ukrainy, które przyjeżdżają do Polski po 24. lutego 2022 roku, radykalnie różni się od wcześniejszych realiów życia i pracy.
Wyniki badań EWL Group i Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego
59 proc. obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną do Polski, posiada wyższe wykształcenie. Chociaż kolejna edycja tego badania z marca 2023 roku wskazuje, że aż 78% przebywających w Polsce obywateli Ukrainy podjęło zatrudnienie w naszym kraju[3], to wielu z nich wykonuje prace, które są poniżej ich kwalifikacji i doświadczenia, lub zupełnie z nimi niezwiązane. W grudniu 2021 roku niemal 68 proc. respondentów deklarowało, że zajmuje stanowiska odpowiadające ich kompetencjom, zaś w 2023 roku odsetek ten wyniósł jedynie 35 proc. W dodatku najnowszy raport IRC wskazuje, że wiele z nich mierzy się z dyskryminacją i innymi formami nadużyć w miejscu pracy[4].
Większość spośród osób z Ukrainy z zarejestrowanym PESEL-em w Polsce to kobiety, które mierzą się z różnymi wyzwaniami, jak zapewnienie opieki nad dziećmi, lęk o bliskich w Ukrainie, których często wspierają finansowo, trudności mieszkaniowe czy stres i konieczność dostosowania się do nowego miejsca zamieszkania. Według badań przeprowadzonych przez IRC, brak możliwości zapewnienia opieki nad dziećmi i nieumiejętność posługiwania się językiem polskim wciąż stanowią największą barierę dla kobiet z Ukrainy na rynku pracy[5]
Alan Mosley, dyrektor IRC w Polsce, powiedział:
„Ukraińcy i Ukrainki wnoszą swoje umiejętności, świeżą energię i pomysły do nowych miejsc pracy. Zatrudnianie osób z Ukrainy stanowi szansę na zapełnienie pustych stanowisk na rynku pracy, które wynikają starzenia się społeczeństwa, niskiego poziomu bezrobocia i migracji wykwalifikowanych polskich pracowników do innych krajów europejskich.
Wchodzimy w nowy etap wsparcia uchodźców w Polsce, w którym chcemy aktywnie włączać osoby z Ukrainy do polskiego społeczeństwa i pomagać im odbudować swoje życie. Do tego potrzebujemy zaangażowania polskich przedsiębiorców, którzy będą chcieli i mogli zatrudniać, wspierać oraz szkolić ukraińskich pracowników i pracowniczki. Wspólnie możemy tworzyć bezpieczną przyszłość dla siebie i swoich dzieci, ale też budować zintegrowane i różnorodne społeczeństwo w Polsce.”
Joanna Surwiłło, Koordynatorka sektora ds. rozwoju ekonomicznego w IRC w Polsce, dodała:
„Budowanie zespołu to nie lada wyzwanie, które wymaga od managerów i przedsiębiorców wiele wysiłku, zaangażowania i przygotowań. Zwłaszcza, gdy pracownicy i pracownice po raz pierwszy rozpoczynają swoją przygodę na polskim rynku pracy i potrzebują dodatkowego wsparcia w odnalezieniu się nie tylko w firmie, ale też kraju. Polscy pracodawcy wymieniają szereg wyzwań, które napotykają w czasie zatrudniania osób z Ukrainy. Mówią przede wszystkim o nieznajomości języka polskiego, konieczności zapewnienia elastycznego grafiku pracy i obawie, czy wdrożony pracownik zostanie w firmie na dłużej.
Przeważają jednak pozytywne historie udanej współpracy polskich firm i pracowników z Ukrainy. Zespół IRC w Polsce również ma takie doświadczenie. Głównym przesłaniem naszej kampanii, które chcemy przekazać pracodawcom jest to, że wszyscy wszyscy jesteśmy częścią procesu integracji osób z Ukrainy w Polsce.”
W kampanii „Praca dla wszystkich” IRC pokazuje, że idea pracy dla każdego – niezależnie od kraju pochodzenia – jest możliwa, choć nierzadko wymaga dodatkowego zaangażowania, wsparcia czy zmiany kultury pracy w firmie. Kampania opiera się na idei współpracy ze środowiskiem HR, przedsiębiorcami oraz przybliżeniu historii osób z Ukrainy, które znalazły zatrudnienie w Polsce i budują tu udaną karierę.
Chcemy tym samym ułatwić dialog między pracodawcami a osobami, które dopiero wchodzą na polski rynek pracy. Naszą kampanię wspierają m.in. tacy przedsiębiorcy i opiniotwórcy jak Inna Yarowa, założycielka sieci kawiarni Dobro&Dobro.
[1] IV edycja raportu „Obywatele Ukrainy w Polsce i na polskim rynku pracy. Nowe wyzwania i perspektywy”. Badanie zostało przeprowadzone przez Platformę Migracyjną EWL, Fundację EWL oraz Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Za: https://studium.uw.edu.pl/badanie-istotne-zmiany-w-profilu-obywateli-ukrainy-przebywajacych-w-polsce/.
[2] Protection Monitoring Report, IRC, 2023.
[3] IV edycja raportu „Obywatele Ukrainy w Polsce i na polskim rynku pracy. Nowe wyzwania i perspektywy”.
[4] Tak wskazuje najnowszy Protection Monitoring Report przygotowany przez IRC w Polsce. IRC przeprowadziło także kampanię “Poznaj swoje prawa”, skierowaną do osób z Ukrainy w Polsce, aby podnieść świadomość Ukrainek i Ukraińców na temat ich praw pracowniczych, sposobów działania rynku pracy w Polsce oraz wskazać, gdzie mogą zwrócić się o pomoc w razie potrzeby.
[5] Labour Market Assessment Report, IRC, 2022.
