Jakie są uwarunkowania przywództwa kobiet w technologii oraz nauce i jak można je wspierać?
To pytanie postawili sobie twórcy raportu „Przywództwo kobiet 2021. Technologie, biznes, nauka”, czyli Fundacja Edukacyjna Perspektywy i Citi Foundation. 25 czerwca o godz. 12.00 zaprezentowany on został po raz pierwszy online.
- W 2021 roku czujemy to tak mocno, jak nigdy dotąd: świat stoi na rozdrożu. Potrzebujemy wizji przyszłości i zupełnie nowej narracji. Potrzebujemy nowego typu przywództwa - nastawionego na szeroką perspektywę, zrównoważone bycie w świecie, na współczucie i odpowiedzialność. Takimi liderami są coraz częściej kobiety. Widać to wyraźnie przy walce ze skutkami pandemii, widać to w czasie protestów społeczno-politycznych. Po raz pierwszy w historii kobiety naprawdę realizują swój potencjał, zmieniają świat i walczą o siebie. W Polsce, na Białorusi, w Argentynie i wszędzie słychać ich głos. A my w Perspektywy Women in Tech dbamy o to, aby było go słychać mocno także w technologiach, innowacjach i nauce.
Raport powstał w efekcie badania (sondaż ankietowy) przeprowadzonego wśród 750 liderek (przedsiębiorczyń, startuperek, menedżerek zajmujących wysokie stanowiska w firmach, naukowczyń przejmujących odpowiedzialność zarządczą na uczelniach i w instytucjach badawczych oraz młodych osób wykazujących cechy przywódcze na studiach). Celem opracowania była analiza zjawiska przywództwa kobiecego w pokoleniu milenialsek – najbardziej aktywnym na rynku pracy.
Ten raport to kolejny etap pogłębiania przez nas tematu obecności kobiet w biznesie, a zwłaszcza w technologiach. W raporcie mówimy o tym, jak ważna jest obecność kobiet na stanowiskach liderskich - ta obecność to dziś konkretny kapitał, który przekłada się na wyniki finansowe firm. Jeśli spojrzymy na to globalnie, to liczby przekonują: mówi się, że w ciągu najbliższych 20 lat PKB wzrośnie aż o 6 procent, jeśli zwiększy się obecność kobiet na rynku pracy. Zatem naszym interesem ekonomicznym jest praca nad tym, by kobiet w leadershipie i na rynku pracy było więcej. Ten raport może przyczynić się do tego, bo z jednej strony stanowi drogowskaz dla kobiet, które chcą być liderkami, a z drugiej to doskonały materiał dla organizacji, które zamierzają pracować nad tym, by więcej kobiet rozwijało się w stronę przywódczą.
Siostrzana solidarność i siła role models
Z badania wynika, że cechami wspólnymi przywódczyń wywodzących się z pokolenia milenialsek są m.in.: pewność siebie (to główna cecha liderek stanowiąca klucz do skutecznego budowania kariery), decyzyjność, zdolność do rywalizowania i gotowość do podejmowania ryzyka, charyzma i pasja. Same liderki u siebie najczęściej wskazywały na takie cechy jak empatia i autentyczność (szczerość), natomiast uważają, że powinny bardziej rozwijać m.in. swoją asertywność. Bardzo istotną cechą dzisiejszych przywódczyń jest to, że intensywnie działają na rzecz innych kobiet (dążą do poprawy ich sytuacji), rozumiejąc, jak istotne jest wzajemne inspirowanie się przez kobiety (role models) oraz zwalczanie stereotypów związanych z płcią.
Jak to robią?
Angażują się jako mentorki, wybierają lobbing prawny, by poprawić sytuację kobiet na rynku pracy, biorą udział w wydarzeniach promujących przywództwo kobiet. Wart podkreślenia jest fakt, który przywódczynie z pokolenia milenialsek same wyłuszczają: same mają lub miały w swoim otoczeniu kobietę liderkę i ten przykład w ogromnym stopniu wpłynął na kształtowanie ich postawy przywódczej – taka osoba stanowiła dla nich wzór. Często też otrzymały większe niż nieliderki wsparcie w swoim środowisku pracy. Zwykle też pracowały (w ramach mentoringu) nad rozwijaniem swoich kompetencji przywódczych (dwa razy więcej wskazań niż w grupie nieliderek).
Wsparcie rodziny
I jeszcze jedna ważna wspólna cecha liderek, świadcząca o roli siostrzeństwa w ich biografiach: będąc matkami, liderki korzystały z pomocy swoich rodzin (mama, teściowa) w wypełnianiu obowiązków domowych, co prowadzi do wniosku, że takie wsparcie może być jednym z warunków udanej kariery przywódczej w obecnych warunkach.
Narażone na przemoc
Natomiast jednym z niepokojących wniosków, jakie płyną z raportu „Przywództwo kobiet 2021. Technologie, biznes, nauka”, jest ten, że to liderki częściej niż inne grupy kobiet są narażone na cyberprzemoc (zwłaszcza najmłodsza grupa liderek – jest na tę formę przemocy narażona trzy razy częściej niż pozostałe kobiety), mobbing i molestowanie seksualne (tego ostatniego liderki doświadczają niemal dwa razy częściej niż nieliderki!). Liderki częściej też niż pozostałe kobiety wskazują na problemy związane z zachowaniami nie fair (np. stawianie im większych niż ich kolegom wymagań w pracy).
Inną formą dyskryminującego zachowania, na jakie narażone są liderki, jest niepoważne traktowanie – wskazują na to zwłaszcza świeżo upieczone absolwentki studiów (26-31 lat). W badaniu powtarza się też problem seksistowskich komentarzy/żartów, jakie usłyszały w swojej karierze zawodowej liderki. Tylko 7% liderek nigdy nie doświadczyło przemocy, dyskryminacji i agresji w życiu profesjonalnym.
Swobodne na rynku pracy
Mimo wskazanych wyżej trudności liderki szczycą się tym, że ich kariera jest dynamiczna, częściej awansują, ale też, co bardzo symptomatyczne dla tej grupy, same nie boją się dokonywać zmian – nawet tych radykalnych (ponad połowa z nich przynajmniej raz w życiu całkowicie się przebranżowiła) – na swojej zawodowej ścieżce.
Cele liderek
Pytane o cele na przyszłość, przywódczynie z pokolenia milenialsek wskazują, że chcą koncentrować się głównie na wprowadzaniu innowacji w swojej dziedzinie. Zamierzają też nadal awansować w strukturze firmy. Co trzecia chciałaby poprawić los kobiet.
Coraz bardziej świadome
Z raportu wynika, że liderki są bardzo świadome swoich kompetencji – znacznie wyżej niż inne kobiety oceniają np. swoje umiejętności komunikacyjne, negocjacyjne i mediacyjne, twierdzą też, że doskonale sobie radzą z zarządzaniem projektami. Tym, co chciałyby rozwinąć, jeśli chodzi o kompetencje przywódcze, jest natomiast ich wiedza prawna i finansowa (często twierdzą, że wraz ze wzrostem odpowiedzialności zaczęły odczuwać braki w tych obszarach zarządzania).
Mentoring ważniejszy niż studia
Istotnym wnioskiem, jakiego dostarcza raport, jest ten o samokształceniu jako źródle kompetencji i wiedzy liderek. Częściej niż na szkołę czy uniwersytet liderki wskazywały na doświadczenia związane z działalnością w organizacji studenckiej czy doktoranckiej jako ich szkołę przywództwa (np. w zakresie zarządzania zespołem). Innymi doświadczeniami, dzięki którym przywódczynie kształciły swoje kompetencje, były m.in. udział w szkoleniach, praca z coachem/mentorem czy samokształcenie (np. z książek i specjalistycznych artykułów – to źródło wiedzy o przywództwie dla 73% badanych liderek).
Wrażliwość na losy Ziemi
Wnioski z raportu „Przywództwo kobiet 2021. Technologie, biznes, nauka”są jednoznaczne: liderki z pokolenia milenialsek to kobiety wyczulone na kryzys klimatyczny (aż 85% z uwagi na katastrofę klimatyczną zmieniło swoje codzienne przyzwyczajenia). Prawie trzy czwarte liderek pytanych o największe wyzwania, przed którymi stanie ludzkość w najbliższej przyszłości, wskazało zanieczyszczenie środowiska i zmianę klimatu. Często padały też takie odpowiedzi jak np.: brak wody i pożywienia, bezrobocie, ubóstwo i problemy ekonomiczne, dalej kolejno brak edukacji, pandemia COVID lub inne możliwe pandemie, globalny konflikt albo konflikty religijne.
Raport „Przywództwo kobiet 2021. Technologie, biznes, nauka”
powstał w ramach programu „Shesnnovation Academy” ze wsparciem Fundacji Kronenberga. Ebook raportu (w języku polskim i angielskim) można pobrać ze strony www.womenintech.perspektywy.org.
[1] Dane opracowane na podstawie raportów i publikacji: „Women in Management 2021”, Catalyst, Quick Take, „Woman in the boardroom. A Global Perspective”. Sixth edition, Delloitte, „Ile kobiet ma władzę w polskim biznesie? Raport „Forbes Women”, 24 sierpnia 2020, „Women matter” series, McKinsey.
