Potrzeba relacji
Praktycznie budowanie z kimś relacji to potrzeba relacji. Potrzeba relacji jest w praktyce możliwa do wspierania codziennie. Polega ona na zapewnieniu dziecku emocjonalnej bliskości poprzez:
• wspólnie spędzanie czasu
• rozmowy o wszystkim, np. o tym dlaczego ziemia się kręci, dlaczego nie mogę wrócić do domu później;
• opisywanie emocji, które pojawiają się w relacji
• uczenie się nawzajem czytelności emocjonalnej (powiedzenie, że mnie coś złości, cieszy, zachwyca, rozczarowuje i wszystkie inne emocje)
• pomaganie innym (np. wolontariat).
Co to da relacji dziecko rodzic/opiekun:
• wspiera rozwój społeczny min. otwartość na innymi ludzi
• pozwala doświadczyć opieki, troski i zainteresowania ze stronny innych osób
• wzajemne zainteresowanie opiniami i przeżyciami
• dziecko otrzymuje komunikat, że to co czuje jest ważne kształtowanie postawy prospołecznej.
Praktyczna wskazówka jak dbać o czytelność emocjonalną: np. „Lepiej poczekaj, czuję się teraz zdenerwowana i nie mam ochoty patrzeć na Twoje wypracowanie. Jak poczuje się lepiej, to chętnie je przeczytam”. Dzięki temu dziecko rozumie powody postępowania rodzica, oraz dowiaduje się o przeżywanych przez niego emocjach. Jednocześnie uczy się od rodzica jak mówi się o swoich emocjach.
Potrzeba autonomii
Praktycznie samodzielne dokonywanie wyborów co do tego co dla kogoś jest najlepsze to potrzeba autonomii. Potrzeba autonomii jest w praktyce możliwa do wspierania codziennie. Potrzeba ta wiąże się z poczuciem, że jestem sprawcą zdarzeń. Tym, że oddziałuje na rzeczywistość wokół i ma możliwość wyboru i działam zgodnie z indywidualnymi pragnieniami. Zaczyna się od tego w co chcesz się ubrać dziś do przedszkola, mówienie, że coś mi nie smakuje, że lubię jeździć na rowerze, lubię książki przygodowe. Dziecko komunikuje swoją potrzebę autonomii, mówiąc: „Ja chciałabym/Ja chciałbym…”.
Przeczytaj także: Co mówić córce, by wierzyła w siebie?
Jak wspierać rozwój potrzeby autonomii:
• słuchaj,
• rozmawiaj,
• proponuj różne rozwiązania,
• pytaj,
• inspiruj aktywności dziecka do kontaktu z rzeczywistością społeczno-kulturową, przyrodniczą i techniczną,
• zachęcaj do samodzielności i podejmowania nowych wyzwań,
• organizuj współdziałania z rówieśnikami i dorosłymi.
Co to da relacji dziecko – rodzić/opiekun:
• otwartość na doświadczenia,
• umiejętność dokonywania wyborów,
• partnerski styl relacji z dzieckiem,
• większe poczucie bezpieczeństwa,
• samodzielnie rozwiązywanie problemów,
• partycypacja w podejmowaniu decyzji.
Potrzeba kompetencji
Praktycznie czuć, że potrafię coś robić to potrzeba kompetencji. Potrzeba kompetencji jest w praktyce możliwa do wspierania codziennie. Potrzeba kompetencji jest to poczucie, że coś potrafię i wiem to o sobie. „Pozwolenie na doświadczenie radości tworzenia, jest źródłem szczególnej siły, która czyni dziecko spragnione pełnienia w dalszym życiu określonych ról, dających mu szansę na zdobycie uznania nie tylko w najbliższym otoczeniu” (A. Brzezińska).
Jak wspierać rozwój potrzeby kompetencji:
- Tłumacz, czym jest porażka i jaką rolę pełni w procesie zdobywania umiejętności. Przecież w pracy nad żarówką Edison, też miał niejedną porażkę.
- Wspieraj dziecko w procesie uczenia się umiejętności czy określonych zachowań.
- Rozmawiaj z dzieckiem o postępach i błędach.
- Stopniuj poziom trudności umiejętności, np. jazda na rowerze, robienie ciastek, sięganie po różne książki, przygotowanie albumu ze zajęciami i wszystko to co przyjdzie wam do głowy.
Co to daje relacji dziecko – rodzić/opiekun:
- Umiejętność adaptacji i skuteczność działań w dorosłości.
- Poczucie bezpieczeństwa.
- Chęć do eksploracji świata, bez strachu o popełnienie błędu.
Dbaj o siebie
Budowanie autorytetu w oczach dziecka to bycie autentycznym, spontanicznym, to mówienie o swoich uczuciach, nazywanie ich, rozmawianie o rzeczywistości oraz zapewnienie poczucia bezpieczeństwa. By wspierać rozwój swojego dziecka, pamiętaj o zadbaniu o samego siebie. Wychowywanie to przygoda, a jak to z przygodą bywa, nie zawsze można się przygotować na wszystkie okoliczności i znać topografię terenu. Dlatego, by dbać o innych, trzeba mieć do tego chęć i siłę. Przy rozładowanym akumulatorze nawet auto z najlepszym silnikiem nie ruszy w dalszą drogę. Dlatego kluczową kwestią w dbaniu o innych jest zadbanie o samego siebie, o swoje siły i chęci do działania. Dbanie o własną energię i potrzeby, jest dbaniem o przygodę, która nazywa się sztuką wychowania.
***
O autorce:
Joanna Trochimczuk – psycholog społeczny, dyplomowany trener grupowy, specjalista w zakresie rozwoju kompetencji oraz psychoedukacji. Na Uniwersytecie SWPS prowadzi zajęcia min. z zakresu komunikacji, autoprezentacji, umiejętności pracy z grupą, psychologii w edukacji i wychowaniu. Koordynator projektów rozwojowych w Centrum Współpracy z Biznesem Uniwersytetu SWPS, gdzie zajmuje się tworzeniem programów rozwojowych dla biznesu oraz instytucji. Od 2011 r., we współpracy z Uniwersytetem SWPS, prowadzi warsztaty rozwijające umiejętności interpersonalne przydatne w budowaniu współpracy i relacji (przekaz werbalny i niewerbalnym; formułowanie zrozumiałych wypowiedzi oraz komunikowanie reakcji emocjonalnych).
