Kobiece dłonie trzymające obrączkę

Jakich dokumentów potrzebujesz, by złożyć pozew o rozwód?

Adwokat Beata Pawlak

W polskim systemie prawnym, aby uzyskać rozwód należy wykazać, że między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Najczęściej przejawia się to zerwaniem więzi uczuciowej, fizycznej oraz gospodarczej. Jeśli taka sytuacja pojawiła się w Twoim życiu, to warto rozpocząć przygotowania do tego, aby uzyskać wyrok. Znajomość procedury i dobre przygotowanie pomogą Ci przejść przez ten stresujący czas. Co należy więc zrobić, jeśli chcesz wziąć z małżonkiem rozwód? Od czego zacząć? Jakie dokumenty należy przygotować, aby złożyć pozew o rozwód?

Dokumenty niezbędne do złożenia pozwu o rozwód

  • Odpis aktu małżeństwa

Do złożenia pozwu o rozwód wystarczy odpis skrócony aktu małżeństwa. Należy jednak pamiętać, że wszystkie akty stanu cywilnego powinny być załączone w oryginale. Sądy wymagają, aby odpis aktu małżeństwa był jak najbardziej aktualny – czyli pobrany z Urzędu Stanu Cywilnego nie wcześniej niż 3 miesiące przed wniesieniem pozwu rozwodowego. Wiele osób martwi się, że po odpis aktu małżeństwa muszą wyruszyć do urzędu do miejscowości, w której brały ślub. Otóż taka podróż jest niepotrzebna. Akty można pobrać z każdego Urzędu Stanu Cywilnego w całej Polsce. W niektórych miejscowościach należy je tylko wcześniej „zamówić”, czyli złożyć odpowiedni wniosek i poczekać kilka dni na odpis. Cena skróconego aktu to 22 zł.

  • Odpisy aktów urodzenia dzieci

Jeśli w trakcie związku małżeńskiego urodziły się dzieci i podczas składania pozwu o rozwód są one niepełnoletnie, to niezbędnymi załącznikami do pozwu będą również akty urodzenia dzieci. Zasada jest taka sama jak przy akcie małżeństwa – wystarczy skrócony akt urodzenia, ale dokument musi zostać złożony w oryginale. Odpisy aktów urodzenia dzieci również muszą być jak najbardziej aktualne – czyli nie starsze niż 3 miesiące przed wniesieniem pozwu o rozwód. I w tym przypadku nie trzeba zamartwiać się o podróż do miasta urodzenia dzieci. Odpis można pobrać z każdego Urzędu Stanu Cywilnego. Cena to, podobnie jak odpisu aktu małżeństwa, 22 zł za każdy odpis.

  • Świadek

Jeśli dzieci pochodzące ze związku małżeńskiego są niepełnoletnie, to większość sądów w Polsce uznaje za obligatoryjne przesłuchanie świadka na okoliczność braku negatywnego wpływu orzeczenia ustania małżeństwa stron przez rozwód na dobro wspólnych, małoletnich dzieci stron. Wybierając świadka, który ma zeznawać w sprawie, powinna to być osoba bliska, która ma wiedzę na temat Twoich dzieci. Najlepiej, jeśli będzie to babcia, dziadek lub ciocia czy wujek. Wskazując dane świadka należy podać imię, nazwisko, adres zamieszkania oraz adres e-mail i numer telefonu.

  • Dowód uiszczenia opłaty od pozwu

Opłata od pozwu rozwodowego wynosi 600 zł. Nie trzeba specjalnie udawać się do kasy Sądu Okręgowego, aby zapłacić wymagana kwotę. Wpłaty można dokonywać za pośrednictwem przelewu bankowego, nawet z kont zagranicznych, a dowód dokonania operacji należy załączyć do Pozwu o rozwód.

  • Odpis pozwu o rozwód wraz z załącznikami

Czyli innymi słowy dodatkowy podpisany egzemplarz pozwu o rozwód wraz z kopią wszystkich załączników. Do odpisu pozwu rozwodowego nie trzeba załączać oryginałów aktów stanu cywilnego – kserokopia jest wystarczająca.

Wyżej wymienione załączniki to taki „pakiet podstawowy”, który w zależności od okoliczności może być wystarczający. A co jeszcze bywa niezbędne? Pozew o rozwód. w swojej istocie zawiera, oprócz samego wniosku o rozwiązanie małżeństwa jeszcze wiele niezbędnych wniosków akcesoryjnych. Konstruując treść pozwu o rozwód należy wskazać dane powoda – osoby, która składa pozew oraz pozwanego – czyli małżonka, z którym chcesz się rozwieźć. W danych należy wskazać imię, nazwisko, numer pesel, adres zamieszkania, a także adres e-mail i numer telefonu. Pozew o rozwód składa się do Sądu Okręgowego właściwego ze względu na ostatnie, wspólne miejsce zamieszkania małżonków.

Alimenty i wina to dwa najbardziej sporne punkty w sprawie o rozwód

Wina w rozkładzie pożycia małżeńskiego

Do złożenia pozwu o rozwód z orzeczeniem o winie potrzebne będą dowody, za pomocą których, wykażesz, że to nie z Twojego, tylko z powodu małżonka rozpadło się Wasze małżeństwo. Najogólniej mówiąc, wszystko to, co może obciążyć drugiego małżonka i wykazać jego wyłączną winę. Ale pamiętaj – jego zachowanie musi być zawinione i zamierzone. Bez tego nie będziesz mogła dostać rozwodu z orzeczeniem o winie. Przykładem może być choroba małżonka, na którą nie miał on żadnego wpływu. Gdy wystąpi taka sytuacja musisz mieć na uwadze, że nie może być ona podstawą do orzeczenia rozwodu z orzeczeniem winy małżonka.  Zawinionym i zamierzonym działaniem małżonka może być między innymi:

  • zdrada małżeńska;
  • alkoholizm, hazard i inne uzależnienia;
  • agresja, przemocfizyczna i psychiczna;
  • brak współżycia;
  • zaniedbywanie rodziny i współmałżonka;
  • groźby.


Jeśli z powodu jednej z wyżej wymienionych przyczyn chcesz uzyskać rozwód, potrzebujesz je udowodnić w trakcie procesu sądowego. Dowodami mogą być między innymi:

  • twoje zeznania – musisz dokładnie opisać co doprowadziło do tego, że winisz swojego małżonka za rozpad małżeństwa;
  • zeznania świadków – wskaż wszystkie osoby, które mogą potwierdzić Twoje słowa, opisz niestosowne zachowanie małżonka lub jego brak zaangażowania w sprawy rodzinne, czy zaniedbywanie Ciebie lub dzieci;
  • dokumenty – z których wynika na przykład uzależnienie małżonka (dokumentacja medyczna, wypis z izby wytrzeźwień), stosowanie przez niego wobec członków rodziny przemocy (dokumentacja medyczna, zaświadczenia lekarskie o doznanych obrażeniach, zgłoszenia na Policję, potwierdzenie założenia Niebieskiej karty);
  • wszelkie rachunki, potwierdzenia przelewów z konta bankowego lub wyciągi z karty kredytowej – mogą być one istotne, gdy małżonek dokonywał zakupu np. biżuterii lub kwiatów, których nigdy nie otrzymałaś; rachunki za hotele, restauracje, w których nigdy nie byłaś, etc.;
  • notatki urzędowe i policyjne – gdy w Waszym domu dochodziło do interwencji policji,
  • fotografie, nagrania audio lub wideo, smsy (screeny z ekranu), wiadomości z komunikatorów, e-maile, bilingi telefoniczne – pozwolą one udowodnić na przykład niewierność małżonka, stosowaną przez niego agresję, przemoc, groźby czy hazard;
  • raport sporządzony przez detektywa – będzie to opis podjętych przez niego czynności i ustalonych zdarzeń. Taki raport zawierać może wykonane zdjęcia czy filmy, na których będzie widać zachowanie współmałżonka. Sąd może przesłuchać również detektywa w charakterze świadka. Warto pamiętać, że takie raporty są bardzo kosztowne.


Wymienione powyżej dowody to jedynie tylko przykłady, przydatnym okaże się wszystko to, co udowodni winę współmałżonka. Decydując się na rozwód z orzeczeniem o winie, zacznij jak najwcześniej zbierać dowody, ponieważ im więcej ich przedstawisz przed Sądem, tym większa szansa na wygraną. Pamiętaj jednak, aby były one konkretne i bez żadnych wątpliwości przedstawiały naganne czy niewłaściwe zachowanie małżonka, brak zaangażowania, zdradę i tym podobne. Reasumując, dowodem może być wszystko to, co ma związek ze sprawą i potwierdzi, że nie ponosisz winy w rozpadzie małżeństwa, a także dowiedzie, że to druga strona jest wyłącznie winna rozpadowi związku.

Alimenty

Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem, jeżeli wskutek rozwodu doszło do pogorszenia się sytuacji materialnej małżonka niewinnego, może on żądać alimentów od drugiej strony. Nie jest więc konieczne zaistnienie stanu niedostatku. Świadczenie to może być płacone nawet dożywotnio, chyba, że uprawniony do niego zawrze nowy związek małżeński. Co więcej, małżonek uznany za winnego rozkładu pożycia nigdy nie może dochodzić alimentów od drugiego. Wina może mieć przełożenie na alimenty dla współmałżonka, ale nie jest to zasadą. Natomiast w przypadku dzieci pochodzących ze związku małżonków, którzy planują się rozwieść, alimenty są niezbędnym punktem wyroku rozwodowego. Mylnym jest twierdzenie, które często pojawia się w pytaniach do prawnika, o tym, że ktoś może „zrzec się” płacenia alimentów na dzieci. Albo w zamian za jakiś składnik majątkowy „nie będzie musiał płacić alimentów na dzieci”. Nie. Kodeks rodzinny i opiekuńczy jasno wskazuje o obowiązku uiszczania alimentów na małoletnie dzieci, lub pełnoletnie, ale takie, które nie są w stanie utrzymać się same.  Aby wskazać koszt utrzymania dzieci należy dołączyć dokumenty, które udowodnią taką kwotę, będą to między innymi:

  • zaświadczenie o wysokości zarobków albo zaświadczenie o tym, że jest się osobą bezrobotną, decyzje o przyznanych zasiłkach i świadczeniach z opieki społecznej (należy wskazać również dochody drugiej strony);
  • zaświadczenia wskazujące na wysokość kosztów utrzymania dziecka, np. wydatki szkolne, wyżywienie, kultura i rozrywka, zajęcia pozalekcyjne uzależnione od zainteresowań czy predyspozycji dziecka, zajęcia sportowe itp.;
  • stosowne zaświadczenia od lekarza specjalisty, np. potwierdzające alergię, konieczność zajęć korekcyjno-ruchowych, rehabilitacji, uczęszczania na basen itp.;
  • zaświadczenia o zajęciach dodatkowych dziecka oraz ponoszonych z ich tytułu opłatach, np. korepetycje, kurs języka obcego, zajęcia plastyczne, szkoła muzyczna, siłownia, zajęcia teatralne, szkoła tańca itp.;
  • rachunki, opłaty związane z utrzymaniem domu/mieszkania, w którym dziecko mieszka, np. czynsz, energia, gaz, woda, internet, netflix, itp.;
  • faktury i rachunki za rzeczy zakupione dla dziecka, np. ubrania, książki, leki itp.,
  • inne dokumenty, jeśli mogą okazać się istotne przy ustalaniu wysokości alimentów.


Należy przy tym pamiętać, że sąd nie bierze za właściwy dowód samego paragonu ze sklepu, tylko paragon z numerem NIP rodzica jest wiarygodnym dokumentem na poświadczenie konkretnego wydatku. Rozstrzyganie o wysokości alimentów opiera się w głównej mierze na analizie przedłożonych dokumentów, dlatego skrupulatnie należy złożyć wszystkie faktury obejmujące usprawiedliwione wydatki, a także zaświadczenia o kosztach np. ze szkoły językowej, od osoby prowadzącej dodatkowe, odpłatne zajęcia i tym podobne.

Kontakty z dzieckiem, obok władzy rodzicielskiej i alimentów na dziecko są częścią wyroku rozwodowego

Warto pamiętać, iż pojęcia władzy rodzicielskiej i kontaktów nie są tożsame. Zgodnie z art. 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Do pozwu o rozwód należy złożyć plan kontaktów z rodzicem, z którym dziecko nie będzie mieszkało na stałe.

Małżonkowie mogą się porozumieć w kwestii kontaktów.

Jeżeli małżonkowie sporządzą pisemne porozumienie, dotyczące władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem, sąd uwzględni je, jeżeli będzie ono zgodne z dobrem dziecka. W przeciwnym wypadku sąd samodzielnie wyda rozstrzygnięcie. Weźmie przy tym pod uwagę prawo do wychowania dziecka przez oboje rodziców.

Podział majątku po orzeczeniu rozwodu

Bardzo często osoby, które chcą złożyć pozew o rozwód martwią się o majątek, na który pracowały wspólnie z małżonkiem. Podnieść należy, że rozwód nie ma żadnego związku z podziałem majątku wspólnego. Sąd rozpatrując sprawę o rozwód, nie rozstrzyga automatycznie co komu się należy. A już na pewno nie decyduje o tym na podstawie zeznań stron, winy za rozkład pożycia małżeńskiego czy w oparciu o inne zachowania małżonków. Oczywiście jest taka możliwość i taki wniosek może znaleźć się w pozwie o rozwód, jednak w przypadku wielu składników majątkowych oraz spornych stanowisk co do ich podziału, Sądy bardzo często wyłączają sprawę o podział majątku wspólnego do osobnego postępowania. Jeżeli proces o rozwód przedłuża się, a małżonkom bardzo zależy na tym, aby każde z nich mogło już dokonywać zakupów bez zgody drugiego z nich oraz w przypadku, gdy strony chciałyby już rozpocząć podział majątku wspólnego, istnieje możliwość podpisania umowy małżeńskiej majątkowej ustanawiającej rozdzielność majątkową. Taką umowę podpisuje się przed notariuszem.  

Ile się czeka na rozwód?

Czas oczekiwania na rozwód bywa bardzo różny i zależy od wielu czynników. Po złożeniu pozwu najczęściej na wezwanie na pierwszy termin czeka się od kilku do kilkunastu miesięcy. Natomiast całe postępowanie zazwyczaj trwa znacznie dłużej – kilkanaście miesięcy, a nawet kilka lat. Musisz także liczyć się z tym, że jeżeli wyrok będzie dla Ciebie niesatysfakcjonujący, będziesz mogła złożyć apelację.

Dlatego, jeśli decyzja już zapadła, a kwestia zakończenia małżeństwa bardzo Ci ciąży, warto zmobilizować się do działania już teraz.

Adwokat Beata Pawlak

O Autorce

Beata Pawlak

Jestem adwokatem Izby Adwokackiej w Warszawie, mediatorem w Centrum Mediacji przy Naczelnej Radzie Adwokackiej i członkinią Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, a także mentorką w Fundacji Women in Law. Na co dzień prowadzę własną kancelarię adwokacką www.pawlak-adwokat.pl. Chcąc podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem piszę bloga prawniczego pod nazwą prawobeaty.pl. Specjalizuję się w prawie rodzinnym, karnym oraz cywilnym. Ponadto, wspieram i obsługuję małe firmy z ogromnym potencjałem i innowacyjnym spojrzeniem na biznes. Z zamiłowania jestem pasjonatką podróży, wielbicielką narciarstwa, biegania oraz sportów wodnych.