Jaka jest zbudowana klauzula siły wyższej? Na czym polega i jak się na nią powołać? Co w przypadku, gdy takiej klauzuli w naszej umowie nie ma? Odpowiada Marta Olczak-Klimek z Kancelarii OKW.
Z czego składa się klauzula siły wyższej?
Powszechną praktyką w umowach gospodarczych jest zawieranie przez strony tzw. „klauzuli siły wyższej”. Standardowa klauzula siły wyższej składa się zazwyczaj z dwóch elementów: pierwsza część zawiera postanowienie o wyłączeniu odpowiedzialności stron za skutki wynikające z działania siły wyższej, natomiast druga część w sposób kazuistyczny wylicza, czym w szczególności jest siła wyższa.
Często strony zawierają bardziej rozbudowane klauzule, w których znajdują się postanowienia o obowiązku informowania kontrahenta o utrudnieniach w wykonaniu zobowiązania z powodu siły wyższej, uprawnieniach do zmiany terminu realizacji lub wynagrodzenia, a nawet uprawnienia do wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy.
UWAGA! Aby móc się powołać na pojęcie siły wyższej należy sprawdzić, czy taka klauzula znajduje się także w wiążącej strony umowie.
Warto pamiętać, że postanowienia umów mogą wskazywać pewne dodatkowe zasady działania stron w przypadku wystąpienia siły wyższej, których należy przestrzegać, aby skutecznie powołać się na taką klauzulę.
Jak powołać się na klauzulę siły wyższej zawartą w umowie?
Dłużnik, który będzie chciał ograniczyć lub wyłączyć swoją odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania w związku z wystąpieniem siły wyższej – pandemii koronawirusa – będzie zobowiązany udowodnić jej realny wpływ na niemożność spełnienia własnego zobowiązania.
Wierzyciele nie powinni bezrefleksyjnie przyjmować od swoich dłużników oświadczeń o niewykonaniu umowy wskutek pandemii Koronawirusa. Wierzyciele winni zobowiązywać swoich dłużników do szczegółowego wykazania wpływu siły wyższej na możliwość wykonania zobowiązania.
A co jak w mojej Umowie nie ma klauzuli siły wyższej?
Kodeks cywilny nie przewiduje generalnego uprawnienia do zawieszenia lub rozwiązania umowy ze względu na wystąpienie siły wyższej (z pewnym wyjątkiem).
Prawo zobowiązań co do zasady opiera odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania na zasadzie winy.
Co do zasady, dłużnik w ramach realizacji swoich zobowiązań obowiązany jest do zachowania należytej staranności, której standard jest podwyższony w odniesieniu do profesjonalnych uczestników obrotu.
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.
Dla przedmiotu przyszłego sporu sądowego nie jest istotne, czy zakwalifikujemy pandemię Koronawirusa jako siłę wyższą, czy też nie.
Z punktu widzenia dłużnika decydujące będzie wykazanie, że nie wykonał lub nienależycie wykonał on swoje zobowiązanie wskutek konsekwencji wynikających z pandemii Koronawirusa, za które nie ponosi odpowiedzialności, oraz że jednocześnie dołożył należytej staranności, aby je wykonać.
Wierzyciel natomiast będzie musiał udowodnić, że poniósł szkodę wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika.
***
O AUTORCE:
Marta Olczak-Klimek
Radca Prawny i przedsiębiorczyni, która od 2004 roku prowadzi kancelarię prawną. Ma wieloletnie i wielopłaszczyznowe doświadczenie w bieżącej, kompleksowej obsłudze prawnej krajowych i zagranicznych podmiotów gospodarczych. Reprezentuje Klientów w skomplikowanych sprawach cywilnych i gospodarczych o złożonym charakterze, w tym z elementami zagranicznego prawodawstwa. Pozostaje team leaderem wielu transgranicznych sporów sądowych. Opracowuje strategie procesowe w wielowymiarowych sporach, towarzysząc klientowi na każdym etapie podejmowanych decyzji. Jako doświadczona przedsiębiorczyni, rozumiejąca szereg aspektów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, doradza klientom w ich działalności, dobierając pragmatycznie narzędzia prawne do potrzeb i wymogów rynkowych. Wraz z klientami tworzy polityki wewnętrzne, regulaminy, wzory umów i zasady ich stosowania oraz ład korporacyjny. Posiada doświadczenie z zakresu prawa pracy, które obejmuje nie tylko reprezentowanie stron w procesach z zakresu prawa pracy, lecz w szczególności współtworzy wraz z klientami konieczne do ich prawidłowego funkcjonowania procedury, regulacje wewnętrzne, w tym regulaminy pracy i wynagradzania.
Kancelaria OKW
Kancelaria OKW świadczy kompleksową i profesjonalną pomoc prawną, praktykując zachodni styl świadczenia usług prawnych. Nasi prawnicy zapewniają obsługę w języku polskim, angielskim i holenderskim. Partnerzy OKW – Marta Olczak-Klimek, Remco van der Kroft, Maciej Węgiełek, Karolina Lach-Guziak, Jan Szary oraz Elżbieta Kosińska van den Berg w unikalny sposób łączą dogłębną znajomość polskiego prawa z holenderskim podejściem do obsługi Klientów, charakteryzującym się pragmatyzmem oraz bezpośredniością w kontakcie. Partnerzy zawsze stawiają interes swoich Klientów w centrum uwagi, zachowując przy tym szeroki pogląd sprawy.Nasze usługi obejmują nie tylko szeroko pojęte doradztwo prawne, w tym udział w negocjacjach, prowadzenie szkoleń, tworzenie i opiniowanie umów, prowadzenie sporów sądowych, ale również stwarzanie korzystnych możliwości biznesowych dzięki rozległej sieci kontaktów i znajomości zagranicznych rynków. Zachęcamy naszych Klientów do wzajemnej komunikacji i wymiany doświadczeń biznesowych, której celem jest efektywne prowadzenie działalności gospodarczej. Więcej na: https://okwlaw.com/
