Przeprowadziliście pierwsze w Polsce badanie na temat samotności pokolenia Z. Skąd pomysł na badanie akurat tej grupy?
Problem samotności bardzo długo stereotypowo kojarzył się przede wszystkim ze starszymi osobami, co uległo pewnej zmianie podczas pandemii i przymusowej izolacji. Nie powstały jednak żadne aktualne analizy dotyczące samotności generacji Z, czyli młodego pokolenia urodzonego po 1995 r. Moje doświadczenia podczas wymiany studenckiej Erasmus w Portugalii sprawiły, że zwróciłam uwagę na ten temat. Tęskniłam za swoim pokojem, osobistymi przedmiotami, polskim jedzeniem. Potrafiłam godzinami wisieć na telefonie i rozmawiać ze znajomymi, do tego stopnia, że zaczęli to uważać za irytujące. Wtedy zrozumiałam, że ten problem dotyczy nie tylko starszych ludzi, ale także osób w moim wieku. Po powrocie do Polski zaobserwowałam, że to zjawisko ma znacznie głębszy wymiar.
Stąd m.in. wzięło się moje zainteresowanie kwestią samotności młodych ludzi. W ramach projektu MindGenic AI przyjrzeliśmy się dokładniej temu zjawisku i uzyskaliśmy bardzo niepokojące wnioski – aż 60 proc. Polaków między 12. a 24. zmaga się z poczuciem osamotnienia. W zestawieniu z ostatnimi danymi policyjnymi, według których liczba prób samobójczych wśród młodzieży w ubiegłym roku wzrosła o 150 proc., są to informacje wręcz przerażające. W dodatku wiele z tych osób nie może liczyć na wsparcie w swoim własnym domu.
Jak wiele?
Aż 56 proc. deklaruje, że często lub nawet bardzo często odczuwa samotność w domu, a niemal połowa, że nie może liczyć tam na wsparcie. Najczęściej samotni w domu czują się ludzie między 19. a 21. rokiem życia – zdarza się to niemal 78 proc. z nich, z czego 41 proc. deklaruje, że poczucie samotności w domu towarzyszy im bardzo często. Z kolei brak wsparcia ze strony rodziców najczęściej zauważalny jest w grupie 17- i 18-latków – 62 proc. wskazuje, że spotyka się z nim często lub bardzo często.
Pewnie najgorzej wygląda sytuacja w największych miastach? Przytłaczająca skala, samotność w tłumie…
Nie, wcale nie. Problem poczucia samotności dotyka aż połowy młodzieży z miast o liczbie mieszkańców między 200 tys. a 500 tys. – czyli dużych, ale nie tych największych. W głównych polskich aglomeracjach ten odsetek spada do 42 proc. Niestety nadal jest to bardzo dużo.
Czy nowoczesne technologie mogą pomóc rozwiązać ten problem? A może wręcz przeciwnie, może to wszystko ich wina?
Głęboko wierzę w to, że technologia może pomagać w budowaniu wartościowych relacji i poczucia wartości młodych ludzi, a nie tylko szkodzić – najważniejsze jest to, w jaki sposób się z niej korzysta. W ramach naszego projektu MindGenic AI powstaje chatbot, który wesprze młodych ludzi w rozwiązywaniu problemów wynikających z samotności, niskiego poczucia akceptacji i nudy. Będą mogli m.in. porozmawiać z nim na różne tematy i skorzystać z pomocy w poszukiwaniu rówieśników o podobnych zainteresowaniach. Bot będzie również wskazywał zdrowe nawyki pozacyfrowe, podpowie, w jakich wydarzeniach warto wziąć udział, zachęci do aktywności w najbliższym środowisku oraz zwiększy świadomość na temat korzystania z zasobów Internetu.
Skąd ten pomysł, czemu akurat chatbot?
W tym wypadku również dużą rolę odegrało moje osobiste doświadczenie. Zawsze fascynowały mnie myślące maszyny. Podczas projektowania chatbota w ramach zajęć na uczelni odkryłam w sobie ogromne zainteresowanie sztuczną inteligencją. Mój bot był bardzo prosty, ale dostrzegłam w nim potencjał. Z myślą o rozwijaniu tego pomysłu zgłosiłam się do programu dla kobiet chcących założyć swoje startupy.
I wtedy dopadła nas pandemia. Zauważyłam, że większość moich znajomych zaczęła się czuć coraz bardziej samotna i wyizolowana – jak ja podczas wspomnianego pobytu w Portugalii. Większość z nich nie miała silnej grupy wsparcia i niekończących się pokładów optymizmu, które mnie na szczęście nie opuszczały. Poczułam, że mogę pomóc, że mój pomysł może być odpowiedzią na realne potrzeby wielu osób. Tak narodził się pomysł na MindGenic AI.
Ale czy młodzież będzie chciała rozmawiać z takim botem? Często takie rozwiązania wymyślane dla młodych ludzi okazują się zupełnie niedostosowane do ich potrzeb, oczekiwań, języka…
Generacja Z jest pierwszym cyfrowo natywnym pokoleniem, z łatwością więc korzysta z nowych technologii i jest do nich przyzwyczajone. Dlatego do pracy nad naszym botem zaprosiliśmy samych przedstawicieli generacji Z, którzy najlepiej znają potrzeby i sposób komunikacji swoich rówieśników. Istotnym elementem naszego projektu jest Akademia MindGenic, oferująca darmowe kursy dla młodych osób, które chcą nabyć nowe umiejętności w zakresie technologii sztucznej inteligencji, uczenia botów i konstruowania zaawansowanych dialogów z wykorzystaniem elementów psychologicznych. Kursanci będą mieli możliwość pracy przy budowie wspomnianego chatbota. Na zakończenie zajęć otrzymają certyfikat trenera botów / designera komunikacji AI. Do tej pory odbyły się cztery edycje akademii, podczas których m.in. dyskutowaliśmy z młodymi ludźmi na temat ich potrzeb i zastanawialiśmy się, jak stworzyć chatbota, który najlepiej odpowie na ich potrzeby. Najbliższa edycja startuje 13 lutego i będzie trwać 2 tygodnie.
Joanna Trojak, CEO MindGenic AI
MindGenic AI to polski projekt, którego celem jest stworzenie aplikacji wspierającej młodych ludzi w rozwiązywaniu problemów wynikających z samotności, niskiego poczucia akceptacji i nudy. Jego elementem jest Akademia MindGenic, autorski program edukacyjny w postaci kursów dla osób, które chcą nabyć nowe umiejętności w zakresie technologii sztucznej inteligencji, uczenia botów i konstruowania zaawansowanych dialogów z wykorzystaniem elementów psychologicznych.
