Zmiany w prawie pracy

Rewolucyjne zmiany w prawie pracy – już na początku 2016 roku! Sprawdź teraz.

Marta Olczak-Klimek

W lutym 2016 roku w życie wejdzie jedna z największych i najważniejszych nowelizacji Kodeksu pracy ostatnich lat. Zmiany dotyczyć będą przede wszystkim umów o pracę na czas określony, w tym okresu na jaki mogą zostać zawarte oraz zasad ich wypowiadania.

Zmiany, zmiany, zmiany…

Nowelizacja przewiduje szereg zmian o istotnym – zarówno z punktu widzenia pracowników jak i pracodawców – znaczeniu. Nowe przepisy przewidują m. in. możliwość ponownego zawarcia umowy o pracę na okres próbny. Wprowadzone zostaną również zmiany dotyczące wydawania świadectw pracy czy zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy. Za kluczowe uznać należy jednak ustalenie przez ustawodawcę maksymalnego okresu, na jaki będą mogły być zawierane terminowe umowy o pracę oraz wprowadzenie przepisów zmierzających do upowszechnienia możliwości ich wypowiadania. To właśnie te zmiany wywołują najwięcej emocji.

Umowy terminowe – tylko na 33 miesiące

Za najważniejszą zmianę uznać należy wprowadzenie maksymalnego okresu, na jaki mogą być zawierane umowy o pracę na czas określony. Do tej pory kwestia ta nie była w jakikolwiek sposób uregulowana. Dawało to pracodawcom dużą swobodę przy ustalaniu okresu, na jaki zawierane były terminowe umowy o pracę. Wieloletnie umowy o pracę na czas określony były ograniczane jedynie przez sądy pracy, które wskazywały, że takie umowy mogą stanowić obejście przepisów prawa. W wyroku z 7 września 2005 r. (sygn. akt II PK 294/04) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że zawarcie umowy czasowej na 9 lat może być kwalifikowane jako obejście przepisów prawa pracy. Z drugiej strony w orzeczeniu z dnia 5 października 2012 r. (I PK 79/12) Sąd Najwyższy stwierdził, że zgodna z prawem jest zawarta z główną księgową umowa o pracę na czas określony wynoszący 5 lat, gdyż okres ten jest standardowy i powszechnie stosowany przy umowach o pracę z kadrą menadżerską.

Kwestia budziła kontrowersje i prowadziła do niejednolitej praktyki.

Remedium na powyższą lukę oraz rozbieżności w orzecznictwie i praktyce stanowić ma właśnie omawiana nowelizacja Kodeksu pracy. Nowe przepisy przewidują bowiem limit 33 miesięcy dla wszystkich terminowych umów o pracę zawieranych pomiędzy tymi samymi stronami. Limit dotyczyć będzie zarówno jednej umowy o pracę, jak również łącznego okresu zatrudnienia pracownika na podstawie kilku umów o pracę na czas określony. Konsekwencją przekroczenia przewidzianego przez ustawodawcę limitu (a więc na przykład zawarcia z tym samym pracownikiem dwóch umów o pracę na okres 20 miesięcy każda z nich) będzie automatyczne przekształcenie się umowy terminowej w bezterminową umowę o pracę.

Jedna, druga, trzecia … czwarta umowa o pracę

Nowelizacja przewiduje również, że liczba terminowych umów o pracę – oczywiście w ramach limitu 33 miesięcy – nie będzie mogła przekraczać trzech, podczas gdy obecnie możliwe jest zawarcie jedynie dwóch umów o pracę na czas określony, a trzecia uważana jest za zawartą na czas nieokreślony. Powyższe oznacza, że po wprowadzeniu zmian dopiero zawarcie czwartej umowy terminowej (nawet w ramach limitu 33 miesięcy) będzie skutkowało powstaniem stałego stosunku zatrudnienia.

Na uwagę zasługuje również, że – inaczej niż obecnie – przerwa w zatrudnieniu danego pracownika, trwająca nawet kilka miesięcy, nie wpłynie w jakikolwiek sposób na przekształcenie umowy terminowej w bezterminową umowę o pracę.

Dodać należy, że opisane powyżej zmiany nie będą miały charakteru bezwzględnie obowiązującego. Nie znajdą one bowiem zastosowania w przypadku niektórych rodzajów umów o pracę, takich jak np. umowa na zastępstwo. Co więcej, zawarcie czwartej umowy terminowej lub przekroczenie 33 – miesięcznego limitu będzie możliwe także wtedy, gdy pracodawca wskaże leżące po jego stronie obiektywne przyczyny takiej decyzji i zawiadomi właściwego okręgowego inspektora pracy. Jak się jednak wydaje, takie sytuacje będą miały charakter wyjątkowy.

Wypowiedzenie umowy terminowej

Kolejną istotną zmianą, która wejdzie w życie w 2016 roku jest zrównanie okresów wypowiedzenia terminowych i bezterminowych umów o pracę. Na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów pracownik oraz pracodawca mogą (z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia) wypowiedzieć terminową umowę o pracę zawartą na okres dłuższy niż 6 miesięcy. Wypowiedzenie jest przy tym ograniczone do sytuacji, w których w umowie o pracę strony przewidziały możliwość wcześniejszego jej rozwiązania za wypowiedzeniem. Powyższe oznacza, że nie jest możliwe wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony w sytuacji gdy umowa taka zawarta została na okres do 6 miesięcy lub na okres dłuższy, ale strony nie przewidziały możliwości wcześniejszego zakończenia stosunku pracy.

PRZECZYTAJ TAKŻE: UMOWA O PRACĘ CZY ZLECENIE? PRAWNIK RADZI, JAKĄ UMOWĄ NAJLEPIEJ PODPISAĆ Z PRACODAWCĄ!

Nowelizacja przewiduje, że każda ze stron stosunku pracy będzie mogła wypowiedzieć terminową umowę o pracę i to bez względu na okres, na jaki została ona zawarta oraz bez względu na to, czy w umowie o pracę znajdzie się klauzula dotycząca możliwości jej wypowiedzenia. Tak jak obecnie przy umowach na czas nieokreślony, okres wypowiedzenia terminowych umów o pracę będzie uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i będzie wynosił:

  1. 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
  2. 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
  3. 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Podkreślić należy, że pracodawca wypowiadając umowę o pracę na czas określony nie będzie musiał informować pracownika o przyczynach swojej decyzji. Regulacja w tym zakresie pozostanie więc bez zmian.

Co z dotychczasowymi umowami terminowymi?

Nowe przepisy wchodzą w życie 22 lutego 2016 roku. Nie oznacza to jednak, że znajdą zastosowanie wyłącznie do umów o pracę zawartych po ich wprowadzeniu. Wręcz przeciwnie. Nadchodzące zmiany będą miały wpływ również na trwające już stosunki pracy, które nie zostaną zakończone przed wejściem nowelizacji w życie.

Nowe okresy wypowiadania umów terminowych znajdą zastosowanie do trwających w dniu 22 lutego 2016 roku umów o pracę zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, w których przewidziano możliwość ich rozwiązania z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia. Zmiany dotyczące maksymalnego okresu trwania umów terminowych oraz ich liczby będą natomiast stosowane do wszystkich umów o pracę na czas określony, trwających w dacie wejścia w życie nowych przepisów.

Co istotne, do okresu zatrudnienia, który ma znaczenie z punktu widzenia 33–miesięcznego limitu umów terminowych wliczany będzie jedynie okres zatrudnienia przypadający po dniu wejścia w życie nowelizacji. Oznacza to przykładowo, że w sytuacji, w której umowa o pracę trwała przez okres 3 lat przed wejściem w życie ustawy, z dniem wprowadzenia przepisów, staż pracy zostanie „wyzerowany” i będzie liczony od początku. Dodatkowo terminowa umowa o pracę, która będzie trwała w dniu wejścia w życie nowelizacji zostanie – na potrzeby nowych przepisów – uznana za pierwszą lub drugą umową na czas określony.

Nowelizacja przepisów prawa pracy dotyczy istotnych zagadnień związanych z umowami terminowymi i ma na celu ograniczenie nadużywania ich stosowania. Pomimo, że nowe przepisy wejdą w życie dopiero 22 lutego 2016 r. warto już teraz przygotować się na skutki ich wprowadzenia oraz uwzględnić w planach dotyczących zatrudnienia.

***

Marta Olczak-Klimek, Radca Prawny, Partner w Kancelarii OKW.

Na tej stronie wykorzystujemy cookies. Uzyskujemy do nich dostęp w celach analitycznych oraz w celu zapewnienia prawidłowego działania strony. Jeżeli nie wyrażasz na to zgody, możesz zmienić ustawienia w swojej przeglądarce. Zobacz więcej w Polityce Prywatności.

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close