Kobieta przy komputerze

Gdy kobiety pracują, gospodarka się rozwija

W miarę jak zaczynamy wychodzić z kryzysu spowodowanego pandemią COVID-19, obserwujemy stopniowe ożywienie aktywności gospodarczej na całym świecie. Jednak droga do „normalności” nie dla wszystkich jest taka sama. Kobiety-przedsiębiorczynie, które wytwarzają 37% światowego PKB, dużo mocniej odczuły skutki pandemii i nadal napotykają przeszkody w pełnym wykorzystaniu swojego potencjału. Dotyczy to zarówno właścicielek lokalnych sklepów, osób świadczących usługi opieki zdrowotnej czy opieki nad dziećmi, jak i liderek firm zajmujących się nowymi technologiami i wielu innych. Tymczasem, przedsiębiorczynie odgrywają kluczową rolę w rozwoju naszej gospodarki. Stworzenie dla nich odpowiednich warunków społecznych, politycznych i finansowych, aby mogły się rozwijać, ma ogromne znaczenie dla przyszłego wzrostu gospodarczego.

Pandemia a kobiety w biznesie

Pomimo globalnych wysiłków podejmowanych w ostatnich dwóch latach, mających na celu złagodzenie skutków pandemii, COVID-19 miał nieproporcjonalnie negatywny wpływ na kobiety. Grozi to cofnięciem dziesięcioleci postępów na drodze do osiągnięcia równości płci w miejscu pracy i w biznesie, dodając kolejne 36 lat do szacowanego czasu potrzebnego na zniwelowanie globalnej różnicy między płciami w zakresie możliwości ekonomicznych, politycznych czy edukacyjnych.

Sytuacja kobiet-przedsiębiorczyń w ujęciu globalnym oraz w poszczególnych krajach jest od kilku lat analizowana w ramach badania Mastercard Index of Women Enterpreneurs (MIWE). Najnowszy raport pokazał, że pomimo niespotykanych wcześniej wyzwań w czasie pandemii COVID-19, przedsiębiorczynie w 65 krajach wykazują się dużą elastycznością, wyprzedzając mężczyzn pod względem przedsiębiorczości – na 10 rynkach więcej kobiet niż mężczyzn prowadzi własną działalność gospodarczą.

Polki jako liderki w biznesie

Mimo wyzwań związanych z pandemią i spadku liczby kobiet prowadzących własną działalność, Polska utrzymała się na wysokiej, 4. pozycji w części rankingu dotyczącej liczby „liderek w biznesie”, czyli udziału kobiet w rynku pracy, w tym zajmujących stanowiska menadżerskie i specjalistyczne. Polska osiągnęła wysoki udział (43,1%) kobiet na wyższych, zarządczych stanowiskach przy globalnej średniej wynoszącej 28,6%. Przed Polską na podium znalazły się: Kolumbia – 55,5%, Filipiny – 52,8 oraz Rosja – 44,9%.

Warto dodać, że zgodnie z informacjami podawanymi przez Światowe Forum Ekonomiczne oraz LinkedIn Data, liczba kobiet na wysokich stanowiskach wzrosła. Dodatkowo nieco zmniejszyła się luka płciowa wśród osób zarządzających w branżach związanych m.in. z oprogramowaniem, usługami finansowymi czy opieką medyczną. Jednocześnie, w tych gałęziach gospodarki, w których udział kobiet jest zwyczajowo wysoki, m.in. w organizacjach non-profit, komunikacji czy mediach, odsetek kobiet-liderek zmalał. Warto również zwrócić uwagę na wysoki wynik Polski w części rankingu MIWE, pokazującej odsetek kobiet zatrudnionych w branżach inżynieryjnych i zawodach wymagających specjalizacji technicznej. Polska znalazła się na 8. miejscu z wynikiem 56,5%.

Własna firma – tak, ale często z konieczności…

Odsetek firm prowadzonych przez kobiety, w stosunku do wszystkich prowadzonych biznesów, jest w naszym kraju wysoki. Polska z wynikiem 29,1% znalazła się na 14. pozycji wśród 65 analizowanych państw, utrzymując wynik z roku poprzedniego i tylko nieco spadając w stosunku do pozycji z raportu MIWE 2019, w którym zajęła 11. miejsce. Oznacza to, że prawie co trzecia firma w Polsce jest prowadzona przez kobietę.

Warto jednak przyjrzeć się motywacji kobiet do prowadzenia biznesu. Aż 65,7% przedsiębiorczyń z Polski badanych w tegorocznym raporcie zadeklarowało, że prowadzi firmę z konieczności. W roku poprzednim, taką motywację wyraziło zaledwie 15,7% ankietowanych. Wśród innych powodów wymieniano również: wykorzystywanie nadarzającej się okazji (41,5%), kwestie aspiracji i realizacji ambicji (21,5%), a także kontynuacja rodzinnych tradycji (13,9%).

W obszarze wsparcia instytucjonalnego i tworzenia przyjaznego środowiska do prowadzenia własnej działalności gospodarczej Polska uzyskała wynik słabszy niż w ubiegłych latach. W roku 2019 Polska zajmowała miejsce 20., w roku 2020 – 26., w tym jest na 36. pozycji.

Globalne ożywienie a kobiety w biznesie

Mimo niesprzyjających warunków ekonomicznych w ostatnich dwóch latach, kobiety okazały się prężnymi przedsiębiorczyniami. Dalsze tworzenie przyjaznego otoczenia i warunków społecznych, politycznych czy finansowych, wspierających ten trend, ma ogromne znaczenie dla przyszłego wzrostu gospodarczego. Polityka rządowa, która celowo wspiera przedsiębiorczość kobiet, może również znacząco przyczynić się do szybszego i bardziej zrównoważonego ożywienia gospodarczego. W ramach zaangażowania Mastercard w tworzenie świata, w którym przedsiębiorczynie są w równym stopniu reprezentowane i wspierane, firma podjęła globalne zobowiązanie do włączenia  25 milionów kobiet-przedsiębiorczyń do gospodarki cyfrowej do 2025 r.

Pełna wersja raportu Mastercard Index of Women Entrepreneurs (w jęz. angielskim) jest dostępna tutaj

Metodologia MIWE
Raport „Mastercard Index of Women Entrepreneurs” to profesjonalna analiza osiągnięć kobiet w biznesie w 65 krajach świata. W raporcie MIWE za 2021 rok wykorzystano 12 wskaźników i 27 podwskaźników w celu stworzenia trzech „komponentów”: efekty awansu, zasoby wiedzy i środki finansowe i przyjazne warunki do prowadzenia działalność. Umożliwiają one śledzenie czynników i warunków, które wspierają i napędzają udział kobiet jako właścicieli firm w gospodarce w 65 krajach, reprezentujących około 82% siły roboczej kobiet na świecie.  
Zaktualizowany MIWE klasyfikuje i punktuje każdą gospodarkę w oparciu o jej wyniki w ciągu ostatniego roku. Łącząc te wyniki, indeks dostarcza ogólnej oceny tego, jak radzą sobie kobiety w biznesie, finansach, edukacji i miejscu pracy w porównaniu z ich męskimi odpowiednikami na poziomie krajowym, jak również z ich rówieśnikami na poziomie globalnym. W tej, piątej już edycji, liczba analizowanych gospodarek została zwiększona z 58 do 65 (dodano Katar, Cypr, Bułgarię, Maroko, Jordanię, Liban i Madagaskar). 
Aby uwzględnić w analizie nowe wskaźniki i podwskaźniki oraz dodatkowe kraje, a także zachować serie historyczne i umożliwić porównania, ponownie opublikowaliśmy wyniki indeksu, komponentu i wzorca również za poprzednie dwa lata.

Przeczytaj także