Inteligencja emocjonalna - czyli co?
Inteligencja emocjonalna to UMIEJĘTNOŚĆ rozpoznawania i zarządzania emocjami swoimi oraz innych. Jest to też umiejętność wykorzystywania emocji do podejmowania decyzji i działań. Obejmuje 4 obszary: samoświadomość i społeczną świadomość w kategorii: „wiem” oraz samozarządzanie i zarządzanie relacjami w kategorii: „działam”.
Na liście 12 kompetencji związanych z tymi czterema obszarami znajdujemy:
- Samoświadomość emocjonalną
- Samokontrolę emocjonalną (emocjonalny balans)
- Zdolność do adaptacji
- Ukierunkowanie na osiągnięcia
- Pozytywną perspektywę
- Empatię
- Świadomość organizacyjną
- Wywieranie wpływu
- Rolę trenera i mentora
- Zarządzanie konfliktami
- Umiejętność pracy zespołowej
- Inspirujące przywództwo
Inteligencja emocjonalna to KOMPETENCJA SPOŁECZNA
Najważniejszą informacją związaną z inteligencją emocjonalną jest fakt, że skoro jest kompetencją, to mamy możliwość ją rozwijać. A dlaczego warto to robić?
Od czego zacząć rozwijanie inteligencji emocjonalnej?
Sercem inteligencji emocjonalnej jest tzw. samoświadomość emocjonalna. Co to znaczy? W skrócie – umiejętność zidentyfikowania i nazwania swoich uczuć. Czy idąc na rozmowę o pracę, czuję się podekscytowany, dumny, niepewny, pewny, zakłopotany, ciekawy? Jak czuje się, gdy zdobędę to, na czym mi zależy? Co dzieje się w sferze uczuć, gdy napotykam przeszkodę w realizacji celu? I jak mogę wykorzystać to co czuję przy podejmowaniu życiowych decyzji?
Według badań osoby z wystarczającym poziomem inteligencji emocjonalnej potrafią wymienić przynajmniej 30 określeń na emocje.
WSKAZÓWKA
Zastanów się teraz, ile ich znasz i ilu używasz na co dzień? Jeśli chcesz rozwijać inteligencję emocjonalną, warto to ćwiczyć. Możesz skorzystać z tzw. koła emocji Plutchika, by rozeznać się trochę lepiej w kalejdoskopie emocjonalnym.
Jak rozwijać inteligencję emocjonalną?
Inteligencję emocjonalną rozwijamy naturalnie, żyjąc. Ale jest jeden warunek, który sprawia, że lepiej nam to wychodzi – musi nas to obchodzić, musimy robić to świadomie.
Możemy ćwiczyć, rozmawiając, będąc z innymi na poziomie emocji. Współodczuwając, próbując parafrazować to, co usłyszeliśmy, będąc w kontakcie z emocjami, czyli czując je, a nie myśląc o nich. Poza tym inteligencję emocjonalną pomaga rozwijać czytanie książek, oglądanie filmów i analiza naszych ulubionych postaci i ich perturbacji, wizyty w muzeum, teatrze.
Do treningów możemy także wykorzystać gry i zabawy, poświęcone edukacji i treningowi emocji. Na rynku jest wiele propozycji gier planszowych dla różnych grup wiekowych, np. „Emocje. Odkryj siebie i poznaj swoje emocje”, „Co za emocje! Gra edukacyjna. Kapitan Nauka” czy „Kalejdoskop emocji dla młodzieży”.
Do wyboru mamy także kilka propozycji gier karcianych, np. „Emocje”, „Emocje, Karty obrazkowe + poradnik”, „Poznaj siebie. Karty Emocji”.
Polecam również planszową grę terapeutyczną „Emocje. Nazywam, rozumiem, wyrażam”, która – według producenta – nadaje się dla wszystkich grup wiekowych oraz grę „Góra uczuć. Gra terapeutyczno-edukacyjna”. To z kolei propozycja dedykowana profesjonalistom, czyli terapeutom, psychologom, pedagogom.
Jak zmierzyć poziom inteligencji emocjonalnej?
Na rynku istnieją testy, które pomagają zmierzyć nasz poziom inteligencji emocjonalnej, np. PKIE – Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej czy INTE – Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej. Można wykonać je u psychologa albo osoby, która przeszła szkolenie psychometryczne. Możemy też dowiedzieć się więcej o naszych osobistych predyspozycjach w obszarze inteligencji emocjonalnej, wykonując różne testy kompetencyjne, np. testy Gallupa albo DISC D3.
Informacja o tym, czy jesteśmy bardziej ukierunkowani „na zadania” czy „na ludzi” może nam pomóc zbudować samoświadomość i w razie potrzeby – w odpowiedni sposób – pracować nad własnym rozwojem. Osobiście polecam do tych przygód z mierzeniem podejść z ciekawością i lekkim dystansem – bo żaden wynik testu nie jest wyrocznią.
Na koniec dodam, że – jak w przypadku rozwoju każdej innej kompetencji – najlepiej sprawdzi się metoda małych kroków. Albo jak zawsze mówię „tip topków”.
Warto każdego dnia zadać sobie pytanie, na co dzisiaj chcę zwrócić uwagę w kontekście rozwoju inteligencji emocjonalnej? Może chcę wzmocnić empatię? Albo rozwinąć umiejętność pracy zespołowej?
Na koniec jeszcze propozycje książek, które pomogą Ci budować samoświadomość emocjonalną i nie tylko.
- „Po co Ci emocje? O przewadze płynącej z odczuwania” – Dr Leon Windscheid
- „Jak ogarnąć emocje w pracy dla ambitnych i wrażliwych?” – Liz Fosslien i Mollie West Duffy
- „Sprawność emocjonalna” – Susan David
O autorce:
Patrycja Sawicka-Sikora
Psycholożka biznesu, trenerka, facylitatorka, coach. Specjalizuje się w pracy z wypaleniem zawodowym, a także z emocjami i stresem w biznesie. Wykładowca Uniwersytetu SWPS.
