Co to jest intercyza?

Intercyza, czyli umowa majątkowa małżeńska jest instytucją regulowaną przez przepisy prawa rodzinnego. Jej celem jest wyłączenie lub modyfikacja ustawowej wspólności majątkowej, powstającej pomiędzy małżonkami z mocy samego prawa, z chwilą, kiedy dochodzi do skutku akt małżeństwa. Intercyza musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.

Co to oznacza? Otóż w momencie zawarcia małżeństwa, wszystkie nabyte przez małżonków dobra stają się ich wspólną własnością. Podpisanie majątkowej umowy małżeńskiej pozwala na to, by określić inne, ustalone przez nich zasady zarządzania swoimi pieniędzmi, nieruchomościami oraz innymi zasobami. Bardzo często skutkuje to tym, że każdy z małżonków może dowolnie dysponować swoim osobistym majątkiem, a współmałżonek nie może traktować go, jak swojego.

Co ważne, intercyzę można zawrzeć zarówno przed ślubem, jak i w trakcie trwania małżeństwa, pod warunkiem, że obie strony wyrażają na to zgodę.

Rozdzielność majątkowa a intercyza

Bardzo często mówiąc o intercyzie, używa się takiego terminu, jak rozdzielność majątkowa, co może sugerować, że wyrażenia te znaczą to samo. Tymczasem intercyza nie zawsze jest rozdzielnością majątkową. Celem intercyzy może być nie tylko wprowadzenie rozdzielności, ale również rozszerzenie bądź jedynie ograniczenie wspólności ustawowej. Ciekawym przykładem intercyzy może być intercyza z wyrównaniem dorobków, która zakłada, że w momencie rozwodu małżonek znajdujący się w gorszej sytuacji finansowej może żądać od drugiego małżonka wyrównania dorobku.

Warto także zaznaczyć, że podpisanie intercyzy ustanawiającej rozdzielność majątkową nie chroni przed obowiązkiem alimentacyjnym. Strona, która zostaje uznaną winną rozpadowi związku, może być przez sąd zobowiązana do płacenia alimentów na rzecz poszkodowanego małżonka.


Wyróżniamy następujące rodzaje umów – intercyz:

• umowa wyłączająca wspólność majątkową  (wprowadzająca rozdzielność majątkową albo rozdzielność z wyrównaniem dorobków),
• umowa rozszerzająca wspólność majątkową,
• umowa ograniczająca wspólność majątkową,
• umowa przywracająca wspólność ustawową.

PRZECZYTAJ TEŻ: Kiedy żona odpowiada za długi męża?

Intercyza rozszerzająca ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej

Intercyza, która powoduje, że ustawowa wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami zostaje rozszerzona, ma ten skutek prawny, że majątek osobisty jednego z małżonków, który został nabyty jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków. Majątek osobisty drugiego małżonka również staje się częścią majątku wspólnego. W razie rozwodu, kiedy przestaje istnieć wspólność ustawowa i powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, konieczny jest podział majątku wspólnego.

Jak zawrzeć intercyzę przed ślubem i ile to kosztuje?

Intercyza musi być zawarta wyłącznie w formie aktu notarialnego, a zatem narzeczeni muszą udać się na wizytę do notariusza. Zawierając małżeńską umowę majątkową, trzeba się liczyć z kosztami taksy notarialnej, czyli wynagrodzenia notariusza. Określa je rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości. Wskazuje ono kwotę maksymalną, jaką rejent może od nas pobrać za daną czynność. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby taksę negocjować. Wynagrodzenie notarialne nie może być wyższe niż 400 zł, powiększone o podatek VAT i podatek od czynności cywilnoprawnych. Maksymalnie powinno zamknąć się w kwocie ok. 520 zł (w 2025 roku).

Skutki rozdzielności majątkowej – jakie ma wady i zalety?

Rozdzielność majątkowa ma wiele zalet, ale także wiele wad, ponieważ rozdzielność majątkowa nie zawsze jest idealnym rozwiązaniem.

Zalety rozdzielności majątkowej małżeńskiej to m.in.:

• ochrona majątku, zwłaszcza gdy jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, zwłaszcza obarczoną dużym ryzykiem finansowym;
• brak odpowiedzialności za długi małżonka, gdy kontrahent wiedział o intercyzie;
• niezależność finansowa małżonków w nabywaniu i sprzedawaniu majaku; samodzielność w dysponowaniu majątkiem bez zgody drugiego z małżonków;
• brak konieczności podziału majątku po rozwodzie;

Główne wady rozdzielności to natomiast:

• osobne liczenie zdolności kredytowej małżonków w wypadku ubiegania się o kredyt;
• brak możliwości wspólnego rozliczania podatków.

Zniesienie rozdzielności majątkowej – czy jest możliwe jej unieważnienie?

Czy rozdzielność majątkową można cofnąć? Zniesienie rozdzielności majątkowej jest możliwe w każdym czasie, jeżeli małżonkowie są co do tego zgodni i zawrą taka umowę w formie aktu notarialnego. Wówczas od dnia podpisania aktu, między małżonkami będzie istniał nowy ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej – ustalony przez małżonków. W razie nieustalenia takiego ustroju między nimi zaczyna obowiązywać ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. W trakcie trwania małżeństwa można wiele razy zmieniać ten ustrój majątkowy.

Intercyza a rozwód

Pary, które podpisały intercyzę przed ślubem, mogą odetchnąć z ulgą, w sytuacji, gdy dochodzi do rozwodu. Taka umowa sprawia, że zasady podziału majątku są jasne, co bardzo upraszcza wszelkie procedury sądowe i przyśpiesza zakończenie sprawy. Nieco trudniej jest w sytuacji, gdy majątkowa umowa małżeńska zawarta została w czasie małżeństwa i należy dokonać podziału składników nabytych przed jej podpisaniem.

__________

O autorce

Beata Pawlak

Adwokat Izby Adwokackiej w Warszawie, mediator w Centrum Mediacji przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, członkini Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, a także mentorka w Fundacji Women in Law. Na co dzień prowadzi własną kancelarię adwokacką pawlak-adwokat.pl. Specjalizuje się w prawie cywilnym oraz szeroko rozumianym prawie rodzinnym, prowadzi sprawy z zakresu istotnych spraw dzieci, przemocy w rodzinie, podziału majątku czy spadków i darowizn. Ponadto, wspiera i obsługuje małe firmy z ogromnym potencjałem i innowacyjnym spojrzeniem na biznes. Z zamiłowania jest pasjonatką podróży, wielbicielką narciarstwa i biegania. W wolnym czasie preferuje aktywny wypoczynek na szlaku, wśród stromych podejść i leśnych ścieżek, dążąc do uzyskania tytułu Zdobywcy Korony Gór Polski.