Kim chcesz zostać kiedy dorośniesz? Wśród dzieci do 10 roku życia odpowiedź, na to pytanie nie zmieniła się od kilkudziesięciu lat. Sportowiec, strażak, inżynier, astronauta, lekarz i nauczyciel – według najnowszych badań te profesje cieszą się nadal największą popularnością. Tymczasem w 2016 roku specjalistami poszukiwanymi na rynku będą fit-out coordinator czy e-commerce manager. Jak mają się nasze wyobrażenia do zawodowej rzeczywistości? O tym, jakie będą zawody przyszłości mówi dr Joanna Jeśman ze School of Ideas.
Badania przeprowadzone przez portal Fatherly.com w 2015 roku na grupie 500 amerykańskich dzieci wykazały, że wciąż największą popularnością cieszą się zawody takie jak sportowiec, strażak, inżynier, astronauta, lekarz i nauczyciel. Podobne wyniki dały badania przeprowadzone w Polsce na zlecenie firmy Mattel. Sytuacja zmienia się nieco, kiedy pytanie brzmi „Kim chcecie by zostały wasze dzieci, kiedy dorosną?”. Z badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Łódzki w 2011 wynika, że 85% rodziców decyduje o przyszłym zawodzie swojego dziecka, a najczęściej wybierane profesje to lekarz, prawnik, przedsiębiorca, architekt czy informatyk.
Z kolei Forbes sprawdził, jakie będą najbardziej atrakcyjne zawody w 2016 roku. Są to między innymi HR generalist, product manager w sektorze bankowym, asset manager, fit-out coordinator, doradca medyczny, key account manager w sektorze energetycznym czy też e-commerce manager. Brzmią tajemniczo?
Poszukajmy zatem odpowiedzi na pytanie, jakie zawody będą popularne w 2030 roku. Eksperci od foresightu (naukowego przewidywania przyszłości) z firmy Idea Couture czy Sparks& Honey, nowojorskiej agencji reklamowej, wymieniają między innymi takie zawody jak:
- Personal Digital Curator (osobisty kurator cyfrowy) – specjalista, który doradzi i poprowadzi jak kształtować i komunikować nasze życie prywatne i karierę zawodową w sieci.
- Garbage Designer (projektant śmieci) – będzie zajmował się znajdowaniem nowych zastosowań dla użytych już materiałów lub przeprojektowywał całe firmy, tak by ich produkty były łatwe do przetworzenia dla innych.
- Simplicity Designer (ekspert ds. uproszczeń) – konsultant, który będzie pomagał firmom upraszczać ich funkcjonowanie zarówno w wymiarze ludzkim, jak i proceduralnym.
- Healthcare Navigator (doradca ds. opieki zdrowotnej) – osobisty doradca pomocny podczas nawigowania w labiryntach złożonych systemów opieki zdrowotnej.
- Nostalgist (nostalgista) – skrzyżowanie projektanta wnętrz z opiekunem osób starszych, który pomoże stworzyć wystrój domu czy mieszkania na wzór wybranej dekady z przeszłości.
- Digital Death Manager (manager śmierci cyfrowej) – pomoże zakończyć nasze życie w sieci.
Główne zmiany jakie już teraz obserwuje się na rynku pracy to odejście od stabilnej, linearnej kariery zawodowej w jednej dziedzinie na rzecz realizowania wielu, zróżnicowanych projektów. W przyszłości, jak przewiduje Sparks& Honey, nasze kariery będą bardziej złożone, wyspecjalizowane, fragmentaryczne, ale przede wszystkim oparte na współpracy. „Nasze życie zawodowe będzie swoistym portfolio mikro karier”. Wielu ekspertów podkreśla również, jak ważna stanie się umiejętność samodzielnego i kreatywnego kształtowania swojej kariery zawodowej i łączenie umiejętności i wiedzy z różnych dziedzin.
W obliczu dynamicznego rozwoju rynku pracy, kiedy okazuje się, że 10 najbardziej pożądanych zawodów z roku 2010 nie istniało jeszcze w 2004 roku, nasuwa się pytanie, czego powinni uczyć się młodzi ludzie, by w przyszłości mieć satysfakcjonującą i dobrze płatną pracę. Szczególnie jeżeli uświadomimy sobie, że „przygotowujemy obecnie studentów do zawodów, które jeszcze nie istnieją (…) stosowania technologii, które nie zostały jeszcze wynalezione (…) by w przyszłości rozwiązywali problemy, które w tej chwili jeszcze nie są problemami” – jak twierdzą edukatorzy Karl Fisch i Scott McLeod.
Według raportu „The Future of Jobs” stworzonego podczas Światowego Forum Ekonomii w Davos w 2016 roku, do 10 najbardziej przydatnych umiejętności wymaganych od pracowników w 2020 roku należą:
1. Umiejętność rozwiązywania złożonych problemów
2. Krytyczne myślenie
3. Kreatywność
4. Zarządzanie ludźmi
5. Współpraca z innymi
6. Inteligencja emocjonalna
7. Umiejętność oceniania i podejmowania decyzji
8. Zorientowanie na usługi
9. Umiejętność negocjowania
10. Elastyczność poznawcza
Taki zbiór umiejętności pozwoli przyszłym pracownikom, na skuteczne działanie i tworzenie innowacyjnych rozwiązań niezależnie od tego, jak zaawansowane będą technologie, jakie zmiany demograficzne nastąpią, jakie będą wymagania i potrzeby konsumentów, starzejącego się społeczeństwa, rozwoju nowych rynków pracy, sytuacji politycznej, zmian klimatycznych czy gwałtownej urbanizacji. Będą elastyczni i gotowi podjąć nowe wyzwania zawodowe niezależnie od czynników demograficznych, technologicznych i socjoekonomicznych, które kształtują i będą kształtować globalny rynek zatrudnienia.
Co naprawdę chcą robić młodzi ludzie w przyszłości? Z analizy przeprowadzonej przez School of Ideas na grupie około 50 osób wynika przede wszystkim chęć wprowadzania zmian, kształtowania rzeczywistości, poczucia satysfakcji i sprawczości. Badani widzą siebie jako członków lub liderów zespołów, składających się z ludzi takich jak oni: kreatywnych, zmotywowanych do działania i kompetentnych, którzy zainspirują nie tylko siebie, ale też przyszłe pokolenia. Chcą projektować usługi, działać w sieci, przekształcać polskie i zagraniczne przedsiębiorstwa i szukać dla nich nowych innowacyjnych rozwiązań, tworzyć nowe marki, projektować i koordynować kampanie prospołeczne, kierować instytucjami kultury. Oznacza to, że intuicyjnie wyczuwają trendy przyszłości, ale pragną też wspólnie tę przyszłość budować tak, by spełniała ich oczekiwania.
dr Joanna Jeśman, kulturoznawczyni School of Ideas, Uniwersytet SWPS
