Jakie dokumenty są niezbędne?
Rodzice, którzy wybierają się na zagraniczne wakacje z dziećmi, muszą pamiętać o wyrobieniu im odpowiednich dokumentów podróży. Każde dziecko, nawet niemowlę, musi mieć własny dokument uprawniający do przekraczania granicy. W zależności od kierunku podróży jest to dowód osobisty lub paszport. Upewnij się, czy termin ważności dokumentu Twojego i Twojego dziecka nie upłynął. U dzieci jest krótszy niż u dorosłych – może wynosić 5 lat. Sprawdź, jakie dokumenty podróżne niezbędne są do przekroczenia granicy w kraju, do którego podróżujesz. Może się okazać, że wymagany czas ważności dokumentu powinien wynosić przynajmniej pół roku. Paszport tymczasowy jest ważny przez okres w nim wskazany, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od daty jego wydania.
Dokumentami uprawniającymi każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, w tym także osoby niepełnoletnie, do przekroczenia granicy państwowej są dowód osobisty i paszport.
Dowód osobisty
Dowód osobisty jest dokumentem:
- stwierdzającym tożsamość osoby
- poświadczającym obywatelstwo polskie
- uprawniającym obywateli polskich do przekraczania granic:
- państw członkowskich Unii Europejskiej (Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Cypru, Danii, Estonii, Francji, Finlandii, Grecji, Holandii, Hiszpanii, Irlandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Niemiec, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Węgier, Włoch),
- państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które nie należą do Unii Europejskiej oraz państw, które nie są stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, ale na podstawie umów zawartych ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi ich obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób (Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria),
- państw, które na podstawie jednostronnych decyzji, uznają dowód osobisty za dokument wystarczający do przekroczenia granicy (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia, Serbia).
O bieżących zmianach zasad wjazdu i pobytu w poszczególnych państwach Ministerstwo Spraw Zagranicznych informuje w aktualnościach (komunikaty) na stronie internetowej: www.msz.gov.pl
Dowód osobisty obowiązana jest posiadać osoba, będąca obywatelem polskim i zamieszkała w Rzeczypospolitej Polskiej, która:
- ukończyła 18 lat
- ukończyła 15 lat i pozostaje w stosunku pracy lub nie zamieszkuje wspólnie z osobami, pod których władzą rodzicielską lub opieką się znajduje, lub nie pozostaje pod władzą rodzicielską lub opieką.
- osoba będąca obywatelem polskim, która ukończyła 13 lat, ma prawo (a nie obowiązek) otrzymać dowód osobisty.
- na uzasadniony wniosek rodziców lub opiekunów dowód osobisty może być wydany osobie, która nie ukończyła 13 lat, co oznacza, że na wniosek rodziców dowód osobisty może otrzymać już kilkutygodniowe dziecko.
Dowód osobisty wydany osobie, która nie ukończyła 18 lat, jest ważny 5 lat od daty jego wydania.
Paszport
Paszport, to dokument, który:
- uprawnia do przekroczenia granicy i pobytu za granicą,
- poświadcza obywatelstwo polskie, a także tożsamość osoby w nim wskazanej w zakresie danych, jakie dokument ten zawiera.
Paszporty dla dzieci do 13 roku życia są ważne przez 5 lat od daty wydania. Natomiast paszporty wydane osobom małoletnim, które ukończyły 13. rok życia są ważne przez 10 lat od daty wydania.
W Polsce obowiązuje prawo posiadania dowodu osobistego przez każdą osobę powyżej 18 roku życia. Dowód osobisty może być przyznany także osobie niepełnoletniej. W jakich okolicznościach można wyrobić taki dokument dziecku? Kiedy warto to zrobić?
Przed taką decyzją zazwyczaj stają rodzice lub opiekunowie prawni, którzy chcą wybrać się z dzieckiem za granicę. Mogą wyrobić paszport albo dowód osobisty. Jeżeli dziecko będzie podróżować tylko po krajach Unii Europejskiej czy Strefy Schengen, warto wyrobić dowód osobisty.
Do wyrobienia paszportu dziecku wymagana jest zgoda obojga rodziców:
- wyrażona osobiście w oddziale paszportowym poprzez złożenie podpisu przy użyciu urządzenia umożliwiającego elektroniczne złożenie podpisu, w obecności urzędnika/konsula sporządzającego wniosek, po przedłożeniu do wglądu ważnych dowodów osobistych lub ważnych paszportów
- na piśmie, poświadczona przez organ paszportowy (wojewoda lub konsul za granicą) lub notariusza – w oryginale
- na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym
- szczegółowych informacji na temat możliwości wyrażenia zgody należy szukać na stronach internetowych konkretnych urzędów
Zgoda musi zawierać:
- imię (imiona), nazwisko, numer PESEL, o ile został nadany, a w razie braku numeru PESEL – datę urodzenia oraz serię i numer ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość rodzica lub opiekuna prawnego;
- imię (imiona), nazwisko oraz numer PESEL, o ile został nadany, a w razie braku numeru PESEL – datę urodzenia dziecka, którego dotyczy wniosek o wydanie dokumentu paszportowego.
Organ paszportowy wyda paszport bez zgody drugiego rodzica tylko w wypadku, gdy:
- drugi rodzic nie żyje
- ojciec dziecka jest nieznany
- na podstawie orzeczenia sądu, gdy jeden z rodziców został pozbawiony władzy rodzicielskiej lub władza ta została ograniczona w zakresie wyrażania zgody na wydanie dokumentu paszportowego. Prawomocne orzeczenie Sądu (oryginał) w tej sprawie należy w formie papierowej przedłożyć przy składaniu wniosku.
Kiedy skierować sprawę do sądu?
W przypadku braku zgodności stanowisk rodziców lub niemożności uzyskania zgody jednego z nich, należy zwrócić się do sądu rodzinnego w celu uzyskania takiej zgody, wówczas można podjąć jeden z następujących kroków prawnych:
- złożyć wniosek o zastąpienie zgody drugiego rodzica zezwoleniem sądu na wydanie paszportu
- złożyć wniosek o pozbawienie lub ograniczenie władzy rodzicielskiej drugiego z rodziców w zakresie wyrażania zgody na wydanie dokumentu paszportowego
Dopiero z prawomocnym orzeczeniem sądu można udać się do organu paszportowego, który po przeprowadzeniu stosownej procedury powinien wydać paszport dla dziecka.
Organ paszportowy może żądać zgody obojga rodziców na wydanie paszportu ich małoletniemu dziecku nawet gdy na podstawie orzeczenia sądu władza rodzicielska drugiego rodzica została ograniczona. W postanowieniu sądu wyraźnie musi być wskazane, że władza została ograniczona w zakresie wyrażania zgody na wydanie dokumentu paszportowego dziecku.
Wniosek w tej sprawie składa się do wydziału rodzinnego i nieletnich. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku o wydanie zgody na uzyskanie paszportu przez dziecko jest:
- sąd rejonowy miejsca zamieszkania dziecka
- sąd rejonowy miejsca pobytu dziecka– jeśli dziecko nie ma miejsca zamieszkania
- Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy – jeśli miejsca zamieszkania bądź pobytu nie da się ustalić
O Autorce:
Beata Pawlak
Jestem adwokatem Izby Adwokackiej w Warszawie, mediatorem w Centrum Mediacji przy Naczelnej Radzie Adwokackiej, członkinią Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, a także mentorką w Fundacji Women in Law. Na co dzień prowadzę własną kancelarię adwokacką pawlak-adwokat.pl. Chcąc podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem piszę bloga prawniczego pod nazwą Prawo Beaty. Specjalizuję się w prawie rodzinnym, karnym oraz cywilnym. Ponadto, wspieram i obsługuję małe firmy z ogromnym potencjałem i innowacyjnym spojrzeniem na biznes. Z zamiłowania jestem pasjonatką podróży, wielbicielką narciarstwa, biegania oraz sportów wodnych.
