Polscy przedsiębiorcy nie zainteresowani podnoszeniem kwalifikacji swoich pracowników
Z badań przeprowadzonych w 2010 roku na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości pt. „Wykształcenie Pracowników a pozycja konkurencyjna przedsiębiorstw” wynika, że w Polsce znaczna część przedsiębiorców nie jest zainteresowanych podnoszeniem kwalifikacji pracowników. Ponad połowa MSP (dokładnie 56,7 %) nie podnosi kwalifikacji swoich pracowników. Jeszcze gorsze wyniki prezentuje raport Kelly Global Workforce Index, według którego jedynie 31% respondentów uważa, że ich firma myśli o inwestowaniu w kadry (źródło: Pracodawcy RP).
Dlaczego tak się dzieje?
W wielu przedsiębiorstwach wciąż silne jest przekonanie, że inwestowanie (pieniędzy, energii, czasu) w dokształcanie i rozwój pracowników jest nieopłacalne. Pracodawcy bardzo często obawiają się, że po jakimś czasie pracownik i tak odejdzie z firmy, a zdobytą wiedzę i umiejętności wykorzysta podczas pracy w innym, konkurencyjnym miejscu. Jak się jednak okazuje to właśnie taki sposób myślenia pracodawców sprawia, że pracownicy decydują się odejść.
Pracodawcy muszą sobie zdać sprawę, że podstawą każdego biznesu i każdego sukcesu w biznesie są ludzie, a inwestowanie w pracowników powinno być ważnym elementem w strategii rozwoju współczesnej firmy. Bo rozwój pracownika to rozwój firmy. Dokształcanie pracowników nie może być traktowane wyłącznie, jako zbędny wydatek, wiąże się, bowiem ono z dużymi korzyściami dla firmy. Zaniechanie tego obszaru natomiast przekłada się na utratę wartościowego kapitału, jakim są pracownicy.
Przeczytaj także: Kryzys zawodowy dotyka w pierwszych latach pracy aż 54% Polaków
Spektrum możliwości
Każdy przedsiębiorca ma do wyboru niesamowicie szeroki wachlarz możliwości szkoleniowych: konferencje, seminaria, warsztaty, szkolenia grupowe, indywidualne, wewnętrzne, zewnętrzne, specjalistyczne, językowe. Ważne, by wybierać mądrze – wziąć pod uwagę cele przedsiębiorstwa oraz możliwości samego pracownika. System szkoleń w organizacji powinien być dobrany do potrzeb i kwalifikacji pracowników, ale zarazem realizować biznesowe cele firmy, jak i ambicje uczestników. Dobrze dobrane i przeprowadzone szkolenie może przynieś pracownikom i organizacji bardzo wiele korzyści.
Jakie to korzyści? Co pracodawca może zyskać doszkalając kadrę?
1. Wyższe kwalifikacje – większa efektywność – wyższe zyski dla firmy
Inwestowanie w rozwój pracowników już zatrudnionych, poszerzanie ich wiedzy o kolejne obszary oraz rozwój kluczowych kompetencji jest jednocześnie formą inwestowania w progres firmy, z czego Pracodawcy nie zawsze zdają sobie sprawę. Dokształcanie kadry pracowniczej podnosi profesjonalizm, jakość oraz efektywność wykonywanej pracy – tylko odpowiednio przeszkoleni pracownicy potrafią sprostać wymogom związanym z pracą na danym stanowisku, a także są w stanie poprawić ilość i jakość wykonywanych zadań oraz zminimalizować popełniane błędy. Pracownik, który potrafi właściwie posługiwać się swoimi narzędziami pracy, wie co i jak robić, będzie to robił sprawniej i wydajniej. To dzięki szkoleniom pracownicy mogą poznać nowe metody wykonywania swoich obowiązków, nauczyć się nowych technik, żeby potem wykorzystać je w codziennym funkcjonowaniu w firmie. Lepiej wykwalifikowany pracownik jest również bardziej samodzielny i wymaga mniejszej kontroli ze strony przełożonych. Przeszkolony odpowiednio pracownik np. łatwiej nawiąże kontakty z potencjalnym klientem i zachęci go do skorzystania z oferowanych usług, co wkrótce powinno to przełożyć się także na korzyści dla całego przedsiębiorstwa, czyli na jego zyski.
Reasumując, dobrze wykształcona kadra jest bardziej efektywna, tym samym firma funkcjonuje lepiej i osiąga lepsze wyniki. Dzięki kompleksowo wdrażanemu systemowi szkolenia i podnoszenia kwalifikacji pracowników, podnosi się jakość i wydajność organizacji, a co za tym idzie jej zyski. Z tego powodu firmom po prostu opłaca się inwestować w rozwój pracowników. Potwierdzają to wyniki badań Saratoga HC Benchmarking 2013, które wykazały, że każda złotówka przeznaczona na rozwój pracownika, przynosi ok. 170% zysku dla firmy.
2. Większe zaangażowanie i lojalność pracowników – mniejsza fluktuacja kadr – mniejsze koszty związane z rekrutacją nowych pracowników
Oprócz swojego oczywistego celu (który został opisany w punkcie powyżej), inwestowanie w rozwój pracowników może wpłynąć także pozytywnie na ich zaangażowanie, w pracę, życie firmy, oraz lojalność w stosunku do Pracodawcy. Pracownik, w którego się inwestuje (może uczęszczać na szkolenia, kursy, warsztaty, brać udział w konferencjach itp.), znacznie bardziej utożsamia się z firmą, czuje się zauważony i doceniony, w związku, z czym nie musi obawiać się ewentualnego zwolnienia. Wobec tego staje się integralną częścią firmy – ma poczucie stabilności zatrudnienia i przynależności do firmy, którą współtworzy i która potrzebuje jego zdolności, umiejętności i doświadczenia. Jednocześnie wzrasta u pracownika poziom zaufania i uznania względem firmy – pracodawca zyskuje wdzięcznego, szanującego go i identyfikującego się z firmą pracownika.
Szkolenia personelu mogą mieć dodatkowo znaczenie w procesie fluktuacji kadr. Po pierwsze, dokształcanie i przekwalifikowanie stanowią dobrą alternatywę dla wymiany kadr w firmie, czyli zwolnień i rekrutacji nowych pracowników. Nie należy zapominać, jak ważne jest doświadczenie, dobra znajomość firmy i zaangażowanie pracowników. Dlatego czasem zamiast zatrudniać nowych ludzi, dla których etat w danej firmie może być tylko kolejnym, krótkim szczeblem w karierze, warto zainwestować w rozwijanie umiejętności u tych, którzy już wykazali się lojalnością i zaangażowaniem. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że takie działanie sprawdzi się znacznie lepiej. Trzeba jeszcze podkreślić, że taniej jest dokształcić osobę będącą już pracownikiem firmy niż zatrudniać na kolejny etat nowego specjalistę, którego etap wdrażania może trwać niekiedy bardzo długo. Dzięki temu pracodawca może zaoszczędzić na czasie i kosztach rekrutacji oraz wdrożenia nowej osoby. Niezwykle ważne w tym kontekście jest umiejętne zarządzanie kompetencjami i talentami w firmie, co pozwala na wyłuskanie osób, które maja predyspozycje do pełnienia konkretnych zadań i funkcji oraz ewentualne ich doszkalanie.
Przeczytaj także: Polscy pracodawcy nagminnie łamią prawo pracy. Jak?
Po drugie, szkolenia mogą mieć wpływ na zmniejszenie fluktuacji pracowników, zapobiegając odejściom, co z kolei obniża koszty zwolnień i rekrutacji. Dla pracownika szkolenie jest sygnałem ze strony firmy, że faktycznie dba o niego i wiąże z nim swoją przyszłość, oferując mu rozbudowywanie umiejętności. Pracownik, który ma w firmie możliwości rozwoju, zdobywania wiedzy oraz nowych umiejętności o wiele rzadziej myśli o zmianie pracy (nawet w trudnych czasach). Jeśli natomiast pracownik będzie czuł się niedoceniony i ignorowany to zachęci go do odejścia i poszukiwania innego pracodawcy, co może okazać się dużą stratą dla firmy. Podczas rozmów rekrutacyjnych, jakie przeprowadzam z kandydatami, wielu z nich jako powód poszukiwania nowego miejsca zatrudnienia podaje brak możliwości rozwoju u obecnego pracodawcy. Dlatego tak ważne jest – w przypadku chęci zatrzymania dobrych pracowników – umożliwienie im poszerzania zawodowych horyzontów.
3. Zadowolony pracownik – bardziej zmotywowany do pracy
Jak już wspomniałam, możliwość podnoszenia kwalifikacji niesie za sobą ważny przekaz dla pracowników, że firma o nich dba i traktuje poważnie ich potrzebę rozwoju. Ma to jednocześnie duży wpływ na kształtowanie motywacji u pracowników. Chyba każdy pracodawca chciałby mieć w swojej firmie zadowolonych i zmotywowanych pracowników. Pracownik, w którego inwestujemy czuje się zrealizowany, tym samym jest bardziej zadowolony i chętniej wykonuje swoją pracę. Wielu pracowników dzięki uczestnictwu w szkoleniach ma możliwość zaspokajania swoich ambicji, potrzeby samorealizacji i budowania ścieżki rozwoju zawodowego. Pracownicy dostrzegają, że szkolenie tworzy im możliwości w zakresie podejmowania trudniejszych zadań i nowych wyzwań zawodowych. Szkolenia i kursy mogą też pełnić ważną funkcję motywacyjną – jako forma nagrody za dobrą pracę i wyróżnienia przez pracodawcę. Możliwość uczestnictwa w szkoleniach stanowi zatem istotny czynnik motywujący pracowników, dlatego tak ważne jest włączenie tego elementu do istniejącego w firmie systemu motywacyjnego.
4. Wyższe kompetencje interpersonalne pracowników – poprawa komunikacji wewnątrz przedsiębiorstwa – mniej konfliktów i lepsza atmosfera pracy
Inwestowanie w rozwój poprzez grupowe szkolenia z zakresu kompetencji miękkich, wyjazdy szkoleniowe, w których uczestniczą zarówno przełożeni jak i podwładni, są szansą do lepszego poznania się, nawiązania koleżeńskich relacji, a tym samym na poprawę atmosfery pracy. Dają także szansę na wymianę poglądów oraz poprawę komunikacji wewnątrz firmy, gdyż pracownicy mają okazję zetknąć się z osobami z innych działów przedsiębiorstwa, wymienić doświadczenia. Istotnym czynnikiem polepszenia wewnętrznej komunikacji mogą być wspólne treningi kierowników i podwładnych. Jest to dobre pole do nauki współpracy, a także do wypracowania efektywnych sposobów porozumiewania się pomiędzy różnymi szczeblami zarządzania. Szkolenie może też być sposobem rozpowszechniania i przekazu kluczowych wartości kultury organizacyjnej. Pracownicy oswajają się z tymi wartościami oraz uczą się przyjętych w organizacji schematów i strategii działania.
Dodatkowo szkolenia mają funkcję integrującą pracowników poszczególnego działu lub całej firmy, w zależności od jej wielkości. Nawet, jeśli ludzie pracują ze sobą na co dzień nie zawsze mają czas lub śmiałość, aby ich stosunki były bliższe i cieplejsze, mniej formalne, co z kolei sprzyjałoby komfortowi pracy. Szkolenia, warsztaty, kursy itp. dają możliwość poznania współpracowników w innych sytuacjach, nawiązania bliższych relacji. Poza tym szkoląc pracowników integruje się ich, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko powstawania szkodliwych konfliktów na terenie firmy. Dzięki temu następuje poprawa komunikacji między współpracownikami, a jeśli w szkoleniach uczestniczyła również kadra zarządzająca, to i między nimi a pracownikami. W związku z tym, efektem takich szkoleń mogą być lepiej zgrane zespoły, w których dochodzi do mniejszej liczby konfliktów. A nawet jeśli do takich konfliktów dojdzie to łatwiej jest nimi zarządzać (rozwiązywać je).
Trzeba podkreślić, aby zespół mógł być skuteczny, potrzebne jest „zgranie” – ludzie muszą być zintegrowani, przygotowani do współpracy, muszą znać siebie nawzajem, swoje możliwości, ograniczenia, muszą sobie ufać, musi pojawić się między nimi więź. Tego rodzaju relacje buduje się przede wszystkim w działaniu. Jeśli chcemy nauczyć ludzi współpracy w zespole możemy wykorzystać odpowiedni proces rozwojowy.
5. Pozytywny wizerunek na rynku – wzrost przewagi konkurencyjnej firmy
Korzyści płynące ze szkoleń wywierają też wpływ na funkcjonowanie firmy na rynku, w jej otoczeniu społecznym. Poprzez podniesienie kwalifikacji pracowników firma może polepszyć/zmienić swój wizerunek, a także zwiększyć swoją wartość oraz konkurencyjność. Jest to niezwykle ważne w dzisiejszych czasach, kiedy stan wiedzy praktycznie w każdej dziedzinie biznesu zmienia się w błyskawicznym tempie i niełatwo być liderem.
Głównym wyznacznikiem pozycji konkurencyjnej jest potencjał konkurencyjny, na który składa się – obok zasobów materialnych – stan zasobów niematerialnych przedsiębiorstwa, czyli czynniki związane głównie z kwalifikacjami pracowników. Źródłem konkurencyjności firmy jest więc przede wszystkim pracownik z adekwatną wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami. Zmiany zachodzące w gospodarce i ich tempo niejako „zmuszają” firmy do inwestycji w kapitał ludzki, gdyż tylko dzięki temu mogą budować swoją konkurencyjność. Jeśli więc niewystarczająco dba się o zasoby niematerialne, firma nie jest w stanie osiągnąć pełnego sukcesu.
Dbanie o rozwój zawodowy kadry wpływa pozytywnie na funkcjonowanie firmy na rynku, gdyż to pracownicy stanowią najlepszą wizytówkę firmy. Można by rzec, że firma jest tak mocna jak jej najsłabsze ogniwo. Przeszkolona kadra lepiej wykonuje swoje obowiązki, tym samym przyczyniając się do poprawy jakości świadczonych usług czy produktów. Wysokie kwalifikacje kadry to także większe zaufanie partnerów i klientów. Od umiejętności załogi zależy ostateczne zadowolenie klienta. Wykwalifikowany pracownik może również prezentować firmę na konferencjach, w mediach np. udzielając wywiadów czy prowadząc firmowego bloga, wypracowując tym samym wizerunek eksperta.
Ponadto, polityka inwestowania w szkolenia pracownicze jest istotna z punktu widzenia zewnętrznego wizerunku organizacji, która jest postrzegana, jako organizacja dbająca o swoich pracowników, pozwalająca im się rozwijać. To również daje możliwość pretendowania do miana organizacji odpowiedzialnej społecznie. A idąc dalej – takie podejście do personelu przyciąga na pokład najlepszych, najbardziej utalentowanych i wartościowych kandydatów z rynku. Możliwość rozwoju oferowana przez zatrudniająca firmę jest jednym z ważniejszych, obok finansowych, czynników decydujących o podjęciu przez kandydata zatrudnienia. W dzisiejszych czasach, szczególnie w obliczu wchodzenia na rynek pracy pokolenia Y, kwestie inwestowania w rozwój stoją na równi, a niekiedy wyżej w hierarchii potrzeb i wymagań pracowników aniżeli wysoka płaca. To też oznacza, że oferta rozwojowa pracodawcy staje się narzędziem budowania przewagi konkurencyjnej na rynku.
Podsumowując…
Chociaż mogłoby się wydawać, że dokształcające kursy, szkolenia dla pracowników to strata pieniędzy, w praktyce jest to tak naprawdę inwestycja. Koszt szkoleń nie powinien być więc traktowany wyłącznie jako wydatek. Co prawda dziś ponosimy koszty, ale w przyszłości pojawią się różne korzyści. Oszczędzanie na szkoleniach w rzeczywistości nie jest żadną oszczędnością, a często może powodować wyraźne straty finansowe. Organizacja, która nie inwestuje w rozwój kadry, nie jest w stanie do końca efektywnie wykorzystać potencjału człowieka, a przez to nie jest w stanie osiągać założonych celów. Przedsiębiorcy muszą więc sobie uświadomić, że to od pracowników w znacznej mierze zależy sukces ich firmy i dlatego warto dbać o ich rozwój.
Na koniec warto jeszcze wspomnieć, że pracodawcy mający obawy przed wysyłaniem pracowników na szkolenia mogą wymagać od każdego z nich podpisania umowy, która jasno określi reguły korzystania z kursów – jak długo po ukończeniu szkolenia pracownik musi pozostać w firmie lub w jakiej wysokości musi zwrócić koszty poniesione przez pracodawcę. Wówczas zmniejsza się ryzyko utraty osoby, w którą zainwestowaliśmy.
***
Autorką tekstu jest Agnieszka Borowa jest Starszym Konsultantem ds. Rekrutacji w Jobhouse Sp. z o.o.
